سن مناسب بارداری، بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است

ایسنای علوم پزشکی تهران – جراح و متخصص زنان و زایمان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا به عامل سن مادر به‌عنوان یک مورد تعیین‌کننده در کیفیت بارداری و سلامت مادر و جنین اشاره کرد و گفت: سن مناسب برای اقدام به بارداری در زنان، بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است.

چهاردهم تا بیست‌وهشتم بهمن ماه «هفتۀ ارتقاء آگاهی دربارۀ بارداری» نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری افزایش آگاهی زوج‌ها از باید و نبایدهای دوران بارداری، ارتقاء سطح سلامت مادر و جنین و پیشگیری از خطرات احتمالی دوران بارداری است.

اما مراقبت‌های بارداری محدود به دوران بارداری نیست، بلکه پیش از اقدام به بارداری نیاز است ارزیابی‌ها و غربالگری‌های لازم انجام شود تا خطر بروز مشکلات سلامت برای مادر و ناهنجاری‌ها و اختلالات در جنین به حداقل برسد.

دکتر مژگان وهابی دستجری بیان داشت: در سنین پایین‌تر خطراتی مانند پارگی زودرس کیسه آب و زایمان زودرس وجود دارد و پس از ۳۵ سالگی نیز هم احتمال بروز بیماری‌ها در خانم افزایش می‌یابد و هم احتمال بروز ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین بیشتر می‌شود.

وهابی دستجردی، در ابتدا بر اهمیت ارزیابی سلامت پیش از تصمیم به بارداری تأکید کرد و گفت: برخی زوج‌ها پس از وقوع بارداری تازه به فکر پایش سلامت می‌افتند و این مسئله ممکن است موجب وقوع مخاطراتی برای مادر و جنین شود. ارزیابی‌ها و مراقبت‌ها باید پیش از اقدام به بارداری انجام شود و اگر زوجی تصمیم به بارداری و فرزندآوری می‌گیرند، باید پیش از اقدام مشاوره‌ها و اقدامات لازم را انجام دهند تا بتوانند یک بارداری سالم و کم‌خطر در پیش داشته باشند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا نخستین گام در ارزیابی‌های پیش از بارداری را مراجعه به متخصص زنان دانست و گفت: وقتی زوجی تصمیم می‌گیرند بچه‌دار شوند، خانم باید به متخصص زنان مراجعه کند تا وضعیت سلامتش به‌دقت ارزیابی شود. البته منظور این نیست که برای باردار شدن حتماً به سلامت کامل طبی نیاز است، بلکه منظور این است که پزشک باید از وضعیت خانم آگاه باشد تا بتواند مشکلات و خطرات احتمالی در بارداری را مدیریت کند.

وی، توجه به سوابق بیماری‌های خانم را به‌عنوان یکی دیگر از ارکان مراقبت‌های قبل از اقدام به بارداری برشمرد و توضیح داد: اگر خانم سوابق بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون یا صرع دارد، پزشک حتماً باید از آن مطلع باشد و متخصصان مربوط اجازۀ بارداری را به فرد بدهند تا بتوان خطرات احتمالی را کنترل کرد.

وهابی دستجردی ادامه داد: برای مثال متابولیسم گلوکز در دوران بارداری دچار اختلال می‌شود و از این رو لازم است مبتلایان به دیابت در دوران بارداری مراقبت‌های دارویی و تغذیه‌ای ویژه‌ای دریافت کنند. بنابراین، حتماً لازم است زیر نظر متخصص داخلی باشند. خانم‌هایی که سابقۀ پرفشاری خون دارند نیز بیش از دیگر افراد در معرض خطر ابتلا به مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی قرار دارند و این دسته از افراد هم به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند. یا خانم‌هایی که سابقۀ صرع دارند، حتماً باید طبق نظر متخصص مغز و اعصاب برای بارداری اقدام کنند.

این متخصص زنان بر لزوم آگاهی پزشک از داروهای مصرفی و سوابق جراحی بیمار تأکید کرد و افزود: زنانی که قصد بارداری دارند باید در مراجعه اول فهرستی از داروهای مصرفی‌شان، حتی آنها که به نظر خودشان بی‌اهمیت است، به پزشک ارائه کنند. زیرا مصرف برخی داروها در دوران بارداری با خطر بروز ناهنجاری در جنین همراه است و پیش از اقدام به بارداری باید طبق نظر متخصص مربوط، مصرف آن دارو قطع شود یا با داروی کم‌خطری جایگزین شود. همچنین، اگر خانم سابقۀ جراحی به‌ویژه در ناحیه شکم یا لگن دارد، باید به پزشک اطلاع دهند و پزشک نیز باید در معاینه و ارزیابی‌های دیگر، وضعیت رحم و تخمدان‌ها را از نظر وجود هر نوع ناهنجاری و اختلال مانند وجود دیواره در رحم یا وجود کیست در تخمدان‌ها بررسی کند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه اهمیت داشتن رژیم غذایی سالم و کافی و وزن متناسب را خاطرنشان کرد و گفت: شاخص ما برای ارزیابی وزن، BMI یا شاخص توده بدنی است که به راحتی با محاسبۀ نسبت وزن به قد به توان دو، اندازه‌گیری می‌شود.

وی ادامه داد: اگر شاخص توده بدنی خانم در محدوده ۲۰ تا ۲۵ باشد، نرمال محسوب می‌شود. اما اگر پایین‌تر یا بالاتر از این محدوده باشد، باعث افزایش بروز برخی خطرات در دوران بارداری می‌شود.

جراح و متخصص زنان و زایمان افزود: همچنین، خانم باید پیش از اقدام به بارداری از نظر رژیم غذایی بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که تغذیۀ او از کفایت و تنوع لازم برخوردار است و اگر دچار بی‌نظمی یا کمبود تغذیه‌ای بود، باید به متخصص تغذیه ارجاع داده شود تا پس از اصلاح رژیم‌ غذایی، برای بارداری اقدام کند.

وهابی دستجردی با اشاره به مضرات مصرف الکل و دخانیات برای سلامت مادر و جنین، گفت: زوج‌هایی که قصد بارداری دارند، هم خانم و هم آقا باید از مصرف نوشیدنی‌های الکی و دخانیات بپرهیزند، زیرا مصرف این مواد باعث کاهش کیفیت تخمک و اسپرم می‌شود و هم شانس بارداری را کاهش می‌دهد، هم باعث افزایش احتمال بروز ناهنجاری‌های جنینی می‌شود.

وی افزود: استعمال دخانیات در دوران بارداری نیز با مخاطراتی همچون کاهش خون‌رسانی به جفت و احتمال زایمان زودرس همراه است. بنابراین، از چند ماه پیش از اقدام به بارداری زوج‌ها باید تلاش کنند با اصلاح سبک زندگی، شامل داشتن تغذیه مناسب و تحرک کافی و پرهیز از مصرف الکل و دخانیات سطح سلامت خود را ارتقاء دهند و حتماً پیش از اقدام به بارداری، زیر نظر متخصص زنان ارزیابی‌های لازم را انجام دهند.