ایسنای علوم پزشکی تهران – یک متخصص طب فیزیکی و توان بخشی گفت: از نظر علمی اثبات شده که بیشترین علت ایجاد کمردرد آسیب بافت نرم حامی ستون فقرات است و کمتر از ۳۰ درصد موارد کمردرد به آسیب دیسک بین مهره ای نسبت داده می شود. بنابرین صرف مشاهده تغییرات دیسک یا آرتروز در ام آر آی اثبات کننده علت ایجاد کمردرد در فرد نیست و لازم است که معاینه بالینی کامل توسط پزشک انجام شود.

دکتر حسین یاری متخصص طب فیزیکی و توان بخشی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا واحد علوم پزشکی تهران، به علل و عوامل کمر درد اشاره و اظهار کرد: از علمی اثبات کرده اند که ۸۰ درصد افراد حداقل یک بار در طول عمر خود کمردرد را تجربه می کنند؛ بنابراین اینکه ما هم مبتلا به کمر درد بشویم نگران کننده و عجیب نیست. آنچه که اهمیت دارد این است که اجازه ندهیم به دنبال ابتلا به کمردرد دو اتفاق بیوفتد. یکی اینکه کمردردمان برای مدت طولانی ادامه پیدا کند یا اصطلاحا مزمن شود و دیگری اینکه کمردرد در ما مجددا عود کند.

وی با بیان اینکه کمردردی که بیشتر از سه ماه متوالی طول بکشد کمر درد مزمن نامیده می شود، گفت: ۱۰ درصد کمردردها مزمن می شوند. همچنین ۲۰ تا ۳۰ درصد افرادی که یک بار کمردرد را تجربه می کنند، در بازه یکساله بعد از آن مجددا به کمردرد مبتلا می شودن که عود کمر درد نامیده می شود.هدف ما به عنوان متخصص طب فیزیکی و توان بخشی این است که از ابتلا به کمردرد پیشگیری کنیم و در صورت ابتلا فرد هم تلاش کنیم تا وی در هیچ کدام از این دو دسته قرار نگیرد.

وی با یادآوری این نکته که تنها علت ایجاد کمردرد، آسیب دیسک بین مهره ای نیست گفت: بیماران بسیاری به صرف مشاهده تغییرات دیسک در ام آر آی، کمردرد خود را به آن نسبت می دهند؛ درحالی که در بسیاری موارد این تغییرات اصلا نشانه وجود مشکل نیستند و صرفا نتیجه طبیعی افزایش سن هستند. لازم است که پزشک با شنیدن مشکل بیمار، معاینه وی و تطبیق نتایج ام آر آی با یافته های شرح حال و معاینه فیزیکی، علت ایجاد مشکل در فرد مبتلا به کمردرد را تشخیص دهد.

وی به پنج منشأ ایجاد کمر درد اشاره و تصریح کرد: شایع ترین علت کمردرد آسیب بافت نرم است. یعنی کوتاهی، کشیدگی و آسیب عضلات، رباط ها و تاندون های اطراف ستون فقرات باعث کمردرد می گردد. دومین علت کمردرد، دردهای از منشا استخوان مهره ها است. برای مثال شکستگی مهره ها، لیز خوردگی مهرها روی هم و آسیب دنبالچه از انواع علت های کمردردی هستند که از بافت استخوانی منشا می گیرند. سومین منشا کمر درد، آسیب دیسک است، یعنی به علت انواع آسیب هایی که در دیسک بین مهره ای بوجود آمده است درد در ناحیه کمر ایجاد می گردد. این آسیب ها می تواند به شکل خشک شدن، کم آب شدن، بیرون زدگی و یا فتق دیسک بین مهره ای باشد. چهارمین علت کمر درد، دردهایی هستند که از بافت عصبی منشا گرفته اند. مثلاً تنگی کانال نخاعی کمری یا آسیب سیاتیک انواعی از کمر درد هست که منشأ درد آن از بافت عصبی است. پنجمین منشا کمر درد مفاصل ستون فقرات هستند. مفاصل مجموعه‌ای هستند که دو یا چند استخوان مجاور را باهم متصل می‌سازد. ایجاد آسیب یا اختلال در مفاصل هم می تواند باعث ایجاد کمردرد بشود. برای مثال فرد مبتلا به آرتروز کمر در واقع مبتلا به آسیب در مفاصل ستون فقرات کمری شده است.

دکتر یاری ادامه داد: از نظر علمی اثبات شده که بیشترین علت ایجاد کمردرد آسیب بافت نرم حامی ستون فقرات است و کمتر از ۳۰ درصد موارد کمردرد به آسیب دیسک بین مهره ای نسبت داده می شود.بنابرین صرف مشاهده تغییرات دیسک یا آرتروز در ام آر آی اثبات کننده علت ایجاد کمردرد در فرد نیست و لازم است که معاینه بالینی کامل توسط پزشک انجام شود.

این متخصص طب فیزیکی و توان بخشی تاکید کرد که در مواجه با فرد مبتلا به کمردرد باید علت یا علل ایجاد مشکل در بیمار شناسایی شود و درمان برای اساس علت ایجاد مشکل طرح ریزی شود. وی افزود :برای مثال درمان فیزیکی و تزریق داروی ضد التهاب در دردهای با منشا از بافت نرم موثر است در حالی درمان دستی(مانیپولاسیون) درمان ویژه برای درد های از منشا مفاصل جانبی ستون فقرات یا برخی از انواع آسیب دیسک است. همچنین تزریق نخاعی داروی ضدالتهاب به صورت اپیدورال روش موثر در موارد مقاوم به درمان دردهای با منشا عصبی محسوب می شود. بنابرین نمی توان برای همه بیماران مبتلا به کمردرد نسخه واحد پیچید و تجویز یکسان کرد.نکته مهم آن است که پزشک حاذق باید بر اساس معاینه جامع بیمار و علایم وی علت ایجاد کمردرد در وی را تشخیص دهد و در صورت لزوم از روش های کمکی مثل رادیولوژی، ام آر آی یا نوار عصب-عضله هم کمک بگیرد.

دکتر یاری افزود: نکته کلیدی آن است که اگر بیمار مورد معاینه قرار نگیرد و صرفا بر اساس یافته های تصویربرداری و نتایج ام آر آی تحت درمان قرار گیرد احتمال تشخیص اشتباه و درمان بی فایده و بی نتیجه و حتی جراحی بی مورد بسیار افزایش پیدا می کند. یک معاینه جامع و صبورانه است که رویکرد درمانی و فرایند پیش رو برای بیمار را ترسیم می کند و متاسفانه در بسیاری موارد این وظیفه، حلقه گم شده ما پزشکان در مواجهه با بیماران مبتلا به کمردرد است.