بفرمایید انسولین قلمی بدون نسخه!

ایسنا علوم پزشکی تهران – روزنامه خراسان در مطلبی با عنوان« بفرمایید انسولین قلمی بدون نسخه!» اینگونه آورده است:

همین چند روز پیش مدیرکل داروی سازمان غذا و داروی کشور اعلام کرد فروش انسولین قلمی بدون نسخه پزشک و به صورت آزاد تخلف است؛ موضوعی که بررسی میدانی ما حاکی از وجود تخلف عمده در داروخانه های مشهد در این زمینه بود و نشان می داد داروخانه ها خط قرمز سازمان غذا و دارو را زیر پاگذاشته اند. بیشتر داروخانه ها حاضر به فروش آزاد این دارو تا یک بسته ۵ تایی هم می شدند و هر عدد از این دارو(انسولین قلمی نوومیکس) به طور متفاوت بین ۳۰ هزار تا ۸۳ هزار تومان در داروخانه ها بدون نسخه پزشک عرضه می شد! با وجود قدردانی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد از روزنامه خراسان بابت پیگیری میدانی و اطلاع رسانی این موضوع و تاکید براین که داروخانه ها نباید بی حساب و کتاب این دارو را بفروشند، بازرس انجمن داروسازان ایران اما این اقدام داروخانه ها را توجیه و اظهار می کند ما مشتری نهایی را نمی توانیم منتظر دارو بگذاریم مگر این که ساز وکار مشخصی برای تامین داروی بیمارانی که بیمه ندارند، طراحی شده باشد.

فروش بدون نسخه انسولین قلمی در بیشتر داروخانه ها

برای بررسی اجرای ممنوعیت فروش انسولین قلمی بدون نسخه پزشک، به داروخانه های منطقه احمدآباد مشهد به عنوان یکی از مراکز اصلی تجمع داروخانه ها مراجعه می کنم. از مسئولان فروش، تقاضای یک انسولین قلمی از نوع نوومیکس می کنم و به آن ها یادآور می شوم که نسخه ای همراه خود ندارم و خرید را به صورت آزاد انجام می دهم. وارد یکی از داروخانه های بزرگ منطقه احمدآباد می شوم. روی شیشه قسمت پذیرش، کاغذ اعلامیه ای نصب شده مبنی بر این که «طبق دستورات وزارت بهداشت داروی مرجوع پس گرفته نمی شود». با وجود این، مسئول داروخانه پایبند به ممنوعیت اخیر نیست و با فروش بدون نسخه دو تا سه عدد انسولین قلمی بدون نسخه پزشک موافقت می کند. او درباره قیمت بدون نسخه این دارو می گوید: قیمت آزاد آن زیاد است. قیمت هر عدد آن ۸۳ هزار تومان می شود اما با نسخه قیمت هر عدد ۱۰ هزار تومان است. وارد داروخانه ای کوچک می شوم. از پله ها پایین می روم و تقاضای خودم را با مسئول فروش دارو مطرح می کنم. او می گوید: یک جعبه پنج تایی را به قیمت ۱۵۱ هزار تومان می فروشیم. داروخانه ای دیگر در این باره می گوید:  ۴ تا ۵  عدد می توانم به شما با قیمت هر عدد ۳۶ هزار تومان بدهم. هرچند تعداد داروخانه هایی که بدون نسخه این داروی مهم را به فروش می رسانند زیاد است اما در این میان تعداد معدودی از داروخانه ها  نیز بودند که حاضر به فروش بدون نسخه  انسولین قلمی نشدند و دلایل متعددی را درباره وضع این قانون مطرح می کردند. یکی از داروخانه ها در این باره می گوید: انسولین قلمی داریم اما فروش آن بدون نسخه غیرقانونی است. مدت ۱۰ روز است که گفته اند بدون نسخه و بدون بیمه به کسی این دارو را ندهیم چون کمبود دارند. در داروخانه ای دیگر، مسئول داروخانه درباره نفروختن بدون نسخه این دارو می گوید: در سامانه حتما باید به نام یکی ثبت شود، برای ثبت هم نیاز به نسخه داریم چون باید به دست مصرف کننده برسد، ما بدون نسخه این دارو را نمی فروشیم، با این که تاریخ های انقضای موجودی هایی هم که داریم، نزدیک است و باید آن ها را بفروشیم اما چاره ای نیست و باید تابع دستورات باشیم. داروخانه ای دیگر دلایل خود درباره نفروختن این دارو بدون نسخه را این گونه مطرح می کند: بدون نسخه اجازه فروش نداریم چون اگر بارکدهایش را ندهیم، می گویند داروخانه قاچاق می کند. البته بعضی داروخانه ها بدون نسخه می فروشند.

ممنوعیت فروش برای جلوگیری از قاچاق

این وضعیت و رعایت نکردن دستورالعمل سازمان غذا و دارو برای ممنوعیت فروش بدون نسخه انسولین قلمی در برخی داروخانه های مشهد را از دکتر ناصر وحدتی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیگیری می کنیم. وی درباره دلیل ممنوعیت فروش این دارو بدون نسخه پزشک به «خراسان رضوی» می گوید: ما یک سری داروهایی داریم که ارز دولتی به آن ها تعلق می گرفت البته قرار است آن ها را هم حذف کنند اما هم اکنون این گونه نیست، انسولینی را که ما این جا می آوریم و قیمت هر عدد آن ۳۷ تا ۳۸ هزار تومان تمام می شود، اگر به کشورهای همسایه ببرند هر عدد آن ۳۰۰ هزار تومان به فروش می رسد، اگر ما جلوی این موضوع را نگیریم، برخی از افراد سوءاستفاده می کنند. وی می افزاید: اصلا درخصوص انسولین و داروهایی از این قبیل، در پوشش بیمه برای افراد بر اساس میزان مصرف شان سهمیه ماهانه تعیین شده است بنابراین این دارو برای بیماران ایرانی که عموما هم بیمه هستند، از مسیر بیمه و با نسخه قابل تهیه است و مشکلی هم پیدا نمی کنند، قرار نیست ما نیاز بیماران کشورهای همسایه را تامین کنیم، لذا این موضوع برای جلوگیری از قاچاق لحاظ شده است. وی در پاسخ به کمبود این نوع از انسولین در داروخانه ها نیز می گوید: خیر، هم اکنون چنین مشکلی نداریم. معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره میزان توزیع انسولین قلمی برای هر بیمار اظهار می کند: بعضی از این انسولین های قلمی سقف ۵ عدد و برخی هم سقف ۷ عدد برای هر بیمار دارد. دکتر وحدتی ضمن قدردانی از روزنامه خراسان به دلیل اطلاع رسانی این موضوع، درباره نظارت ها می گوید: این مورد را به طور خاص یادداشت می کنم که همکارانم پیگیری کنند، چون فروش این گونه داروها بدون نسخه برای کشور آسیب مالی دارد. اگر ما متوجه چنین موضوعی بشویم، برخورد می کنیم چون داروخانه اجازه ندارد انسولین را بی حساب بفروشد، مواردی خاص داریم که بیمار تحت پوشش بیمه به دلایل مختلفی مثل این که انسولین را در جای نامناسب گذاشته و خراب شده یا آن را گم کرده، یک تا سه عدد انسولین خارج از نسخه بگیرد  اما اساسا طبق سهمیه اش می گیرد.

داروخانه ها در وضعیت بلاتکلیف اجرای محدودیت ها

محسن نجفی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان استان که مسئولیت بازرسی انجمن داروسازان ایران را نیز بر عهده دارد درباره این محدودیت و اجرا نشدن آن در برخی داروخانه های مشهد می گوید: این موضوع تقریبا چند روزپیش از طرف ریاست سازمان در تهران تعیین تکلیف و ابلاغ شد، درباره علت این اتفاق حدسم بر این است که این دارو از شبکه توزیع خارج نشود و سر از بازار قاچاق در نیاورد. او البته بر خلاف اظهارات معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از کمبود انسولین قلمی در داروخانه ها می گوید و می افزاید: توزیع انسولین قلمی به شکل قطره چکانی است، مثلا لانتوس خارجی در بازار نیست، توزیع آن برای هر بیمار هم بر اساس میزان مورد تایید بیمه و دستور پزشک بین ۳ تا ۱۰ عدد در هر بازه زمانی (بین یک تا سه ماه) متغیر است.

توجیه عجیب برای تخلف برخی داروخانه ها

نجفی درباره فروش آزاد انسولین قلمی در داروخانه ها بیان می کند: ما  به عنوان داروساز اولین وظیفه مان تامین داروست، مشتری نهایی را نمی توانیم منتظر دارو بگذاریم مگر این که سازوکار مشخصی برای تامین داروی بیمارانی که بیمه ندارند، طراحی شده باشد. سیستم نظارت به عهده معاونت غذا و داروست، ما به عنوان نماینده صنفی سعی می کنیم به همکاران مان گوشزد کنیم اما این که در اختیار شما قرار داده اند، مطمئنا به این دلیل بوده که ظاهر شما وجاهتی داشته که همکار من برداشت کرده شما مصرف کننده نهایی هستید! وی تصریح می کند: از طرفی، نیازی به بازرسی نیست چون هر عدد انسولینی که به داروخانه داده می شود در سامانه تی تک به نام آن داروخانه ثبت می شود و داروخانه خروجش را باید در این سامانه اعلام بکند، البته معاونت هنوز چندان پنل مدیریتی روی این سامانه سوار نکرده است لذا با کامل شدن این سامانه، عملا دیگر نیازی به بازرسی نیست. وی می افزاید: نکته دوم این که ما در شرایط بلاتکلیفی به سر می بریم، این که شما می گویید تخلف است، مربوط به زمانی است که همکار من دو جعبه، سه جعبه و بیشتر می دهد، قانون هم وقتی ساری و جاری است که بنده یک درصد احتمال بدهم   قریب به یقین بیمار دیابتی من دارو دارد، همه داروخانه ها ترس از این دارند که دارو را در اختیار قرار ندهند و همین موضوع برای بیمار مشکلاتی را ایجاد کند و بیمار شاکی شود که چرا با وجود دارو در داروخانه به من تحویل ندادید، بنابراین سازمان غذا و دارو به سرعت باید به فکر تدوین دستورالعملی برای جایگزینی این موضوع باشد. وی یادآور می شود: ما اتباع خارجی هم داریم که بیمه نیستند، بیمه شدگانی مانند بانک ها داریم که با آن ها قرارداد نداریم، این ها همه از نظر این قانون آزاد محسوب می شوند، ما در توضیحات به همکاران اعلام کرده ایم با توجه به شرایط حاکم به هیچ عنوان از نظر تامین دارو کسی را ناراضی نفرستید، برای این که ساختار آرامش مردم به هم نخورد  و برای  تامین دارو دچار اضطراب نشوند. این موضوع هم که قانون شده، درست است اما اگر با بیماری مواجه شدیم که بیمه نیست و همان موقع بیمار قندش افت کرد و به کما رفت، آن وقت باید چه کنیم؟