**ایسنا علوم پزشکی تهران- دکتر افشان شیرکوند *:** پرفسور علی جوان فیزیک‌دان، استاد بازنشسته دانشکده فیزیک دانشگاه MIT، مخترع ایرانی بود که نخستین لیزر گازی هلیوم-نئون جهان را در دسامبر ۱۹۶۰ اختراع کرد. اولین‌لیزر گازی دنیا ترکیبی از دو گاز هلیوم و نئون بوده و به همین خاطر با نام لیزر هلیوم-نئون نامیده می‌شود. این لیزر از نوع لیزرهای بی خطر به حساب می‌آید، رنگ آن سرخ است و در آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها برای بررسی پدیده‌هایی مانند آزمایش دو شکاف یانگ و تداخل امواج کاربرد دارد.

علی جوان در ۵ دی ماه سال ۱۳۰۵ ( ۲۶ دسامبر) در تهران به دنیا آمد. از سن پنج سالگی شیفته ریاضیات و بازی با اعداد بود. دوران دبیرستان را در دبیرستان البرز گذراند. او تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه تهران انجام داد و در سال ۱۹۴۸ مقطع دکترای فیزیک در دانشگاه کلمبیا ادامه داد.

جوان در سال ۱۹۵۸ که عضو گروه تحقیقاتی آزمایشاه بل، اصول لیزر گازی را پایه گذاشت. دو سال بعد، در دوازدهم دسامبر سال ۱۹۶۰، موفق شد لیزر گازی هلیوم-نئون را ابداع کند.

وی در سال ۱۹۶۱ با درجه دانشیاری به عضویت هئیت علمی MIT درآمد و در سال۱۹۶۴ به عنوان استاد منصوب شد. او تا قبل از فوت، استاد بازنشسته این دانشگاه بود. گرایش او در فیزیک اتمی-مولکولی و اپتیک است. نام علی جوان در کنار بزرگان فیزیک جهان همانند تئودور میمن، نیکولای باسوف، گوردون گولد، آرتور لئونارد شالو، رابرت دیک، سی کومار ان پاتل (لیزرشناس هندی)، احمد زویل (دانشمند مصری که جایزه نوبل شیمی را در سال ۱۹۹۹ برد)، دنیس گابور، (برنده نوبل فیزیک در سال ۱۹۷۱)، نیکلاس بلومبرگن، چارلز هارد تاونز و الکساندر میخایلوویچ پروخورف در تاریخ علم ثبت شده ‌است.

دبیر کارگروه «لیزر» ستاد توسعه فناوری‌های لیزر، فوتونیک و ساختارهای میکرونی معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری، سالروز پروفسور «علی جوان»، دانشمند بنام حوزه لیزر را بنام «روز لیزر» نامگذاری کرده است. نامگذاری روزی بنام لیزر، مصادف با این تولد، تاکید بر اهمیت دانش لیزر است.

از زمان پیدایش فیزیک و اپتیک لیزر، توسعه سیستم های لیزری، این فناوری بسرعت جایگاه ویژه ای در میان دانشمندان و متخصصان فیزیک، صنعت و پزشکی پیدا کرده است.

ترجمان دانش اپتیکی لیزر در علوم پزشکی از در شش دهه اخیر بسرعت زمینه های کاربرد نور و لیزر در مباحث درمان های مبتنی بر نو و لیزر و مباحث تشخیصی بسیاری را در علوم پزشکی باز کرده است. مشخصات منحصر به فرد نور لیزر و ذات غیر یونیزان‌بودن این تابش، اولویت انتخاب چشمه های نوری لیزری را در کاربردهای متنوع سبب شده است.

گروه لیزر پزشکی مرکز تحقیقات لیزر پزشکی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران، به عنوان اولین مرکز تحقیقات با این زمینه کاری، مفتخر است استفاده از فناوری لیزر در علوم پزشکی در حوزه تشخیص و در حوزه درمان بنیان گذاشته شده تا بتوانند پروتکل‌های درمانی و روش‌های تشخیصی بیماری‌ها را با فناوری لیزر بهبود داده و در این راستا انواع مدل‌سازی، پژوهش و کارآزمایی‌های بالینی بر اساس فناوری لیزر در علوم تخصصی پوست و زیبایی، دندانپزشکی، سرطان و دیگر زیرشاخه های تخصصی و عمومی پزشکی را اجرا می کند.

بر خود وظیفه میدانم این روز «لیزر» را به تمام دانشمندان، محققان، اساتید و دانشجویان رشته های فیزیک، اپتیک و فوتونیک به عنوان پیشتازان توسعه این علم و‌فناوری، و دیگر رشته های با زمینه کاربرد لیزر، تبریک عرض می کنم. همچنین به گرامیداشت افتخار پرفسور علی جوان، آرزوی دستیابی به فناوریهای بیشتر لبه دانش برای تمامی محققان و دانشمندان ایرانی در زمینه لیزر را دارم.

* دکترای تخصصی (بیو)فوتونیک، عضو هیئت علمی گروه لیزر در پزشکی، مرکز تحقیقات لیزر پزشکی، جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران