طرح پیش روی دانشگاه علوم پزشکی تهران برای کارمند شدن رزیدنت‌ها

ایسنا علوم پزشکی تهران- معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران از پذیرفتن بیمه رزیدنت‌ها در دوران آموزش دستیاری توسط وزارت بهداشت خبر داد. این مقام مسئول دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین از طرحی خبر داد که در صورت عملی شدن رزیدنت‌ها نه به عنوان دانشجو بلکه به عنوان کارمند تلقی خواهند شد که در این صورت حقوق و مزایای قانون مندرج در قوانین استخدامی کشور را دریافت خواهند کرد.

در ادامه سلسله گفت و گوهای مدوتاک که با موضوع مهاجرت کادر درمان به همت کانون مطالعات اجتماعی سازمان دانشجویان معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران برگزار می‌شود دکتر علی لباف معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بیان دیدگاه های خود درباره شرایط فعالیت در ایران پرداخت.

لباف با بیان اینکه مهاجرت پزشکان موضوع جدیدی نیست گفت: ۵۱ سال پیش یکی از اساتید پزشکی اجتماعی دانشگاه پهلوی سابق (شیراز فعلی) مقاله‌ای درباره مهاجرت پزشکان ایرانی به کانادا و آمریکا نوشته و دلایل مهاجرت پزشکان را شرح داده بود. به این ترتیب مهاجرت از ایران از همان ابتدای شکل گیری طب مدرن وجود داشته و فقط علت‌هایش در طی زمان تغییر کرده است.

او سپس به توضیحاتی درباره علت مهاجرت نکردن خود پرداخت و گفت: چند سال پیش بر اساس محاسبه یکی از رسانه‌های خارجی متوجه شدم که جزو پنج درصد مردم با بیشترین درآمد دنیا هستم. آن زمان ارزش پول ملی بالا بود و یک حقوق ۳۰-۴۰ میلیون تومانی به دلار رقم زیادی می‌شد. حتی ممکن بود یک پزشک اروپایی با میزانی که من کار می کنم معادل دلاری حقوق من را دریافت نکند. البته موضوع صحبت من کیفیت زندگی و مسائل اجتماعی نیست بلکه صرفا بحث مالی است.

بیشتر بخوانید: شرایط کاری‌ام خیلی بدتر شده اما خدمت کردن به کشورم مزه دیگری دارد

معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی با بیان اینکه علت مهاجرت پزشکان اکنون تغییر کرده است ادامه داد: ارزش پول ما سقوط کرده مساله مالی بسیار پر رنگ شده است و ارزش دلاری درآمد من یک دهم چیزی شده است که آن زمان دریافت می کردم و می خواستم مهاجرت کنم. شاید من به دلیل اینکه زمانی درآمد خوبی داشتم و توانستم نیازهای اولیه زندگی ام را برطرف کنم خیلی دغدغه مسائل مالی نداشته باشم، اما یک فارغ التحصیل جوان رشته تخصصی می خواهد چه کار کند؟ ضمن آنکه به خاطر نوع نگاه ایدئولوژیک حکومت چه قبل و چه بعد از انقلاب، مسائل اجتماعی و سیاسی هم جزئی از علت های مهاجرت بوده است.

لباف دلیل تمایل اندک به رشته های تخصصی  طب اورژانس و بیهوشی در چهل و هفتمین دوره آزمون دستیاری را تعادل بین عرضه و تقاضا دانست و گفت: دریافتی‌های سیستم دولتی برخلاف پنج سال پیش بسیار پایین است و تفاوت درآمد در بخش خصوصی حتی آن بخش خصوصی که سالم کار می کند به بیش از ۱۰ برابر رسیده است. با چنین اتفاقی رشته هایی که پایه کار آنها بیمارستانی است و فرصت کمتری برای کار خصوصی دارند آسیب می بینند.

او با بیان اینکه طرح های تشویقی برای انتخاب این رشته‌ها هم تاثیر چندانی نداشته است گفت: زمانی برداشت دولت این بود که متخصصان طب اورژانس می توانند مشکلات اورژانس ها را حل کنند به این ترتیب بدون توجه به هشدارهای هیات بورد طب اورژانس و نظرات کارشناسان خبره به صورت نسنجیده ای دستیار طب اورژانس جذب کرد. در نتیجه در عرض چند سال نسبت عرضه و تقاضا به هم خورد و در نتیجه اکنون تقاضا کم شده است. اما این اتفاق مثبتی است چرا که می تواند به ایجاد تعادل عرضه و تقاضا کمک کند.

دولت باید متوجه شود که زور گفتن دیگر جواب نمی دهد

لباف در ادامه سخنان خود به شرایط کاری دانشجویان به ویژه در دوران دستیاری که اکنون مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است پرداخت. به اعتقاد او شرایط پرفشار کنونی برای رزیدنت‌ها منجر به مهاجرت آنها می‌شود. در ایران دوره رزیدنتی مونوپولی دولت است و فقط دولت و وزارت بهداشت این دوره را ارائه می کند. از آنجایی که فقط دولت اجازه صدور گواهی تخصص دارد هر قانونی که فکر می کند وضع می کند. مثلا می گوید رزیدنت ها در بدو ورود باید با یک حقوق یا بهتر بگوییم کمک هزینه سه میلیون تومانی درس بخوانند و ساعت مشخصی کار کنند. ساعات کاری در دوره رزیدنتی جزو سوابق کاری آنها حساب نمی شود. اما اگر بخشی از محدودیت در نظر گرفته شده تخطی کند با آن بخش هیچ برخوردی نمی‌شود. آن‌ها بعد از فارغ التحصیلی هم باید بروند تعهدات طرح مناطق محروم و ضریب کا خود را بگذرانند. به عبارت دیگر هرچه دولت و وزارت بهداشت بگویند باید اتفاق بیفتد وگرنه هرکسی که شرایط را نپذیرد تخصص دریافت نمی کند.

سوابق کاری در دوره رزیدنتی جزو سوابق کاری آنها حساب نمی شود

معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی افزود: اگر این مونوپولی که دولت برای جبران بخش بزرگی از نیازهای درمانی خود ایجاد کرده از حدی بگذرد افراد نمی‌پذرند و وارد دوره نمی‌شوند. در این صورت صندلی ها خالی می ماند و تعادل عرضه و تقاضا به هم می خورد. در واقع دولت باید متوجه شود که زور گفتن دیگر جواب نمی دهد چون دیگر تقاضایی وجود ندارد. فکر می کنم افراد عاقل‌تر سیستم که مایل نیستند نظام سیستم به هم بریزد متوجه شده اند که روش قبلی دیگر جواب نمی دهد.

دکتر لباف با بیان اینکه رزیدنت نباید یک دانشجوی در حال کار به شمار بیاید گفت: از ابتدای مسئولیتم در سمت معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی دنبال این بودم که رزیدنت به عنوان یک کارمند معین به استخدام وزارت بهداشت درآید و از حداقل حقوق مندرج در قوانین استخدامی کشور برای پزشک که فکر می کنم پنج شش میلیون تومان است برخوردار شود. بر طبق قانون، رزیدنت دانشجویی به شمار می‌رود که در حال ارائه خدمت است. اما در کانادا، آمریکا و یا کشورهای اروپایی رزیدنت یک کارمند در حال تحصیل به حساب می‌آید و مثل یک کارمند در حرفه‌های  دیگر از حقوق کارمندی برخوردار است. رزیدنت باید به ازای ساعت کاری تعریف شده برای یک کارمند کار کند و اگر بیشتر کار می کند اضافه کار مصوب دریافت کند.

بیشتر بخوانید: روایت مهاجرت کسی که می‌خواست خادم مسجد دانشگاه شود اما سر از کانادا و آمریکا درآورد

رزیدنت احساس می‌کند مورد ستم واقع می‌شود

این متخصص طب اورژانس معتقد است: هزینه‌هایی که برای تحصیل رزیدنت صرف می‌شود باید محاسبه شده و اختلاف آن با حق الزحمه او به دست بیاید. در کشور آمریکا یک رزیدنت با ۲۰۰ هزار دلار بدهی به دانشگاه فارغ التحصیل می شود، زندگی اش را با یک رفاه قابل قبولی طی کند و سپس بدهی اش را به تدریج پرداخت می‌کند. دولت ما می‌گوید این بدهی باید در قالب طرح پرداخت شود و چون مشخص نیست تفاضل هزینه ای که دولت برای آموزش رزیدنت می کند و کاری که رزیدنت انجام می دهد چقدر است رزیدنت همیشه احساس می کند مورد ظلم قرار می گیرد.

او با بیان اینکه در این خصوص با وزارت بهداشت نیز گفت و گوهایی صورت گرفته است ادامه می دهد: این پروژه نه تنها در سطح دانشگاه بلکه در سطح کشور در نظر گرفته شده است. اما عملی شدن آن نیازمند تصویب شدن در مجلس و در نظر گرفتن ردیف بودجه در سازمان برنامه و بودجه است چرا که هزینه مالی زیادی برای دولت در پی دارد. با این حال دولت باید قانع شود که اگر این کار را نکند صندلی هایش خالی می ماند و نسل آینده پزشکان کشور تربیت نمی‌شوند.

او تاکید کرد: ما دنبال پیدا کردن تفاضل رقمی آموزش دستیار و کار او هستیم تا ببینیم کدام یک بستانکار خواهند بود. بعلاوه نزدیک شش ماه است که ما ساعت کاری را در شورای آموزش تخصصی دانشگاه مصوب کردیم و از مطالعاتی که در آمریکا و کانادا شده الگوبرداری کردیم. اگر می خواستیم به اروپایی ها استناد کنیم ساعت کاری رزیدنت ها بسیار کم می شد. مثلا در آمریکا این رقم چیزی حدود ۸۰ ساعت در هفته است اما در اروپا سقف ساعت کاری یک دستیار – کارمند ۵۰ ساعت است. با این که چنین طرحی مصوب شده اما هنوز نتوانسته ایم آن را اجرا کنیم. علتش هم این است که وقتی آن را به گروه های پرکار دادیم گفتند اینگونه باشد کار بیمارستان راه نمی افتد!

حقوق فلوشیپ ها هم تضییع می شود

معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی  دانشگاه علوم پزشکی تهران سپس گفت: در جلسه ای که اخیرا در سطح دانشگاه برگزار کردیم گفتیم  دانشگاه باید با یک حکم حکومتی محدودیت ساعت کاری را اجرایی کند وگرنه ما آسیب های بیشتری متحمل خواهیم شد. برای نمونه اگر کسی کشیک است باید پنج ساعت وقت برای استراحت بعد از کشیک داشته باشد.

دکتر لباف با تاکید بر اینکه هر صنفی باید از حقوق خود دفاع کند گفت: زمانی که من مسئولیت را بر عهده گرفتم ایده‌ای داشتم که شورایی متشکل از دستیاران داشته باشیم که آنها خودشان از حقوق خود دفاع کنند، نه آنکه منتظر باشند مسئولینی که به کار گماشته شده اند تمام حقوق را برای آنها استیفا کنند. البته این فقط متخص رزیدنت ها نیست. متاسفانه الان حقوق فلوشیپ ها هم تضییع می شود. اما ظاهرا فشار کاری مفرط باعث شد که برای مدتی شاهد هیچ حرکتی جدی از سوی دستیاران نباشیم.

وقتی رزیدنت‌ها دنبال حقوق‌شان باشند من قدرت چانه زنی بیشتری دارم

او با اشاره به هشتگ های مثل #من_یک_رزیدنتم ، #از_رزیدنتی_بگو و … که این روزها در ارتباط با فشار کاری دوره دستیاری در شبکه های اجتماعی ترند شده است می گوید: خیلی خوشحالم که رزیدنت ها اکنون دنبال حقوق شان هستند. این حرکت ها باعث می شود کار من که از بالا مشغول چانه زنی برای تصویب ساعت کاری هستم آسان تر شود. چون حتی در دانشگاه مخالفت های بسیار جدی وجود دارد و اگر فقط من پیگیری کنم به من می گویند خود دستیاران صدایشان در نمی آید و مشکلی ندارند! اما وقتی شاهد این حرکت ها هستیم حرف‌های من بر اساس شواهد، استدلال و مستندات خریدار بیشتری خواهد داشت.

لباف ادامه داد: علاوه بر پیگیری برای ساعت کاری دستیاران، به دنبال مجموعه ای از مسائل هستیم اما متاسفانه به خاطر آنکه سالها روال نامناسبی طی می‌شد، روندی نهادینه شده که به صورت عادت درآمده است. البته باید در نظر داشته باشیم که دوره دستیاری یکی از سخت ترین دوره ها در دنیاست. اگر بررسی کنید می بینید در آمریکا میزان افسردگی، خودکشی و … در دوره دستیاری نه تنها در مقایسه با عموم جمعیت بالاست بلکه در مقایسه با دوره عمومی هم بیشتر است. این موضوع علت‌های متعددی دارد. برای نمونه رزیدنت‌ها تعداد زیادی بیمار دارند که نمی دانند با آنها چه کار کنند و این منجر به استرس آن‌ها می‌شود. تعدادی از بیماران در این دوره فوت می کنند و در روحیه رزیدنت‌ها اثر می‌گذارد. به طور کلی دوره رزیدنتی در همه جای دنیا یک دوره پرفشار است اما در ایران متاسفانه به دلیل برخی مسائل این فشار بیشتر احساس می شود.

رزیدنت‌ها بیمه می‌شوند

معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین با اشاره به سامانه سیمرغ که در این دانشگاه راه‌اندازی شده است، می‌گوید: این سامانه از حدود یک سال پیش برای ثبت بازخورد و نمره دادن به اساتید فعالیت دارد که در روند ارتقای اساتید تاثیر دارد اما متاسفانه مشکلی که دارد این است که دانشجویان و دستیاران بازخورد در این سامانه ثبت نمی کنند.

او در پایان از بیمه شدن رزیدنت‌ها در دوره دستیاری توسط وزارت بهداشت خبر داد و گفت: با بیمه شدن رزیدنت‌ها دوره سه یا چهار ساله دستیاری جزو سوابق بیمه آنها حساب می‌شود. دانشگاه‌ها مدتها برای بیمه رزیدنت‌ها می جنگیدند اما دولت زیر بار آن نمی رفت که فکر می کنم فشار افکار عمومی در این مدت بر عملی شدن بیمه دستیاران تاثیرگذار بود.

گفتنی است سلسله برنامه های Medu Talk به همت کانون مطالعات اجتماعی معاونت فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران به صورت برنامه زنده اینستاگرامی، شنبه ها و یکشنبه ها ساعت ۲۱ شب از صفحه «جوانه جهاد» پخش می شود و حضور برای عموم مخاطبین آزاد است.