برگزاری نشست علمی «داروسازی به شیوه هایجکت: گامی نو در درمان هدفمند»

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، نشست علمی «داروسازی به شیوه هایجکت: گامینو در درمان هدفمند» روز چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت ماه، ویژه پژوهشگران به میزبانی پژوهشکده فناوری‌های زخم و ترمیم بافت «یارا» سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران برگزار شد.

صلاح مرادی، عضو پژوهشکده یارا در این نشست علمی، سامانه‌های داروسازی غیرمعمول که با الهام از سیستم‌های زیستی طبیعی توانستند بر چالش‌ها و محدودیت‌های سامانه‌های دارورسانی سنتی غلبه کنند، معرفی کرد.

مشکلاتی در روش‌های مرسوم دارورسانی به ویژه درمان سرطان، زخم‌های مزمن و بیماری‌های التهابی مانند پخش غیراختصاصی دارو در بدن، عوارض جانبی شدید، دوز بالای مورد نیاز برای اثربخشی، و ناکارآمدی در عبور از سدهای بیولوژیکی (مانند سد خونی-مغزی) وجود دارد.

در این میان، استفاده از سیستم‌های سنتتیک مانند نانوذرات یا پلیمرها نیز علی‌رغم پیشرفت‌های بسیار همچنان در رساندن دقیق دارو به بافت هدف، کنترل زمان آزادسازی، و تعامل با سیستم ایمنی دچار چالش هستند.

همچنین سامانه‌های نوینی که با بهره‌گیری از خود سیستم‌های زیستی یا «هایجک» سازوکارهای طبیعی بدن به عنوان حامل یا ابزار تحویل دارو، گامی نوین در این حوزه برداشته‌اند، مورد بررسی قرار گرفتند. این سامانه‌ها شامل استفاده از سلول‌های زنده مانند ماکروفاژها و سلول‌های Tبرای رساندن دارو به محل تومور یا التهاب،استفاده از پلاکت ها به عنوان حامل برای دارو های ضد انعقاد در سکته مغزی، سلول‌های مهندسی‌شده برای تولید دارو در پاسخ به محرک‌های درون‌بدنی (مانند سطح گلوکز یا التهاب)، پوشش‌دهی نانوذرات با غشای سلول‌های سرطانی برای فرار از سیستم ایمنی و هدایت به تومور، و همچنین استفاده از ویروس‌ها یا ویروس‌مانندها (Virus-Like Particles) برای ساخت واکسن‌های هوشمند و تحویل آنتی‌ژن‌ها می‌شوند.

همچنین نمونه‌های غیرمرسومی همچون استفاده از اسپرم‌ها به‌عنوان حامل فعال در درمان سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان، یا ایده‌های آینده‌نگرانه مانند استفاده از تخم حشرات، سلول‌های زامبی فعال‌شونده با CRISPR، یا ویروس‌های گیاهی به‌عنوان ناقل دارو مورد بررسی قرار گرفتند. این سامانه‌ها با بهره‌گیری از هوشمندی ذاتی سیستم‌های زنده، امکان تحویل دارو با دقت فضایی و زمانی بالا، عبور از سدهای بیولوژیکی، فرار از سیستم ایمنی، و کاهش دوز مصرفی را فراهم می‌کنند. در پایان ، این ارائه نشان داد که آینده دارورسانی نه صرفاً در ساخت نانوحامل‌های پیچیده، بلکه در شناخت عمیق‌تری از بیولوژی طبیعی و هدایت هوشمند آن به سوی اهداف درمانی نهفته است. این رویکرد نوین می‌تواند انقلابی در درمان‌های هدفمند ایجاد کرده و گامی مهم در پزشکی دقیق (Precision Medicine) باشد.