حال روحی‌ کادر درمان خوب نیست

واکسیناسیون نوجوانان، فرسودگی کادر درمان و چرایی ظهور واریانت های جدید ویروس کرونا سوژه روزنامه های امروز صبح چهارشنبه ۲۴ شهریور بودند. در ادامه نگاهی به این روزنامه ها می اندازیم.

گفت و گوی دکتر فرهاد سیف با روزنامه همدلی

روزنامه همدلی گفتگویی با دکتر فرهاد سیف، متخصص ایمونولوژی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران داشته است. این متخصص در ارتباط با سویه های جدید ویروس کرونا می‌گوید: این روزها خبر از انواع و سرعت جهش‌های ویروس کرونا است. سرعت بالای جهش ویروس کرونا پدیده‌ای هوشمند نیست و کاملا اتفاقی انجام می‌شود که ناشی از خطاپذیر بودن آنزیم رونویسی کننده این ویروس است. ازاین‌رو در هر جامعه‌ای که کمتر واکسینه شده یا دارای میزان بالای ابتلا باشد، سویه‌های (strain) جدید به‌صورت پی‌در‌پی ظهور می‌کنند.

به اعتقاد متخصص به رغم همه حرف‌های ضد و نقیض درباره اثربخشی واکسن‌ها بر روی گونه های جدید « واکسن حتما باید تزریق شود. آمار ضد و نقیض بر سر دو مقوله آثار واکسن در مطالعات کلینیکال ترایال در جمعیت محدود موردمطالعه و آثار واکسن در جامعه است. هر واکسنی افزون بر فواید می‌تواند مضراتی هم داشته باشد. هیچ واکسنی را با قطعیت نمی‌توان تایید کرد، هرچند تنها واکسن تایید شده توسط FDA فایزر است، اما همه واکسن‌ها می‌توانند در مقابل سویه‌های مختلف این ویروس، اثربخشی‌های متفاوتی داشته باشند.» (متن کامل این گفت و گو را می توانید از اینجا بخوانید)

واکسن به دانش آموزان رسید

روزنامه ایران در عکس روی جلد خود آغاز واکسیناسیون دانش آموزان در دو هفته آینده را منعکس کرده است. این روزنامه می نویسد: وزیر بهداشت از آغاز واکسیناسیون دانش‌آموزان در دو هفته آینده خبر داد.  بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت گفت: در دو هفته آینده، واکسیناسیون دانش آموزان را آغاز می‌کنیم تا بعد از انجام واکسیناسیون، شاهد بازگشایی مدارس نیز باشیم. برای واکسیناسیون دانش آموزان ۱۳ میلیون دوز واکسن نیاز است که کارهای مقدماتی آن انجام شده است.

جواب رئیس سازمان نظام پزشکی به روزنامه صدا و سیما

روزنامه جام جم با مانع واکسیناسیون نشدم از سوی رئیس سازمان نظام پزشکی به یکی از مطالب پیشین این روزنامه واکنش نشان داد. ظفرقندی در پاسخ به روزنامه جام جم که مدعی شده بود رئیس سازمان نظام پزشکی علیه واکسن های روسی و چینی نامه منتشر کرده، می نویسد: «ضمن تکذیب قطعی مطلب فوق و درخواست رسمی برای انتشار نامه ادعا شده مذکور برای تنویر اذهان عمومی نسبت به این مطلب جعلی، به استحضار می‌رساند اینجانب و سازمان نظام پزشکی در تمام بیانیه‌های رسمی خود همواره بر تهیه واکسن معتبر از هر طریق ممکن تأکید داشته و ضرورت حفظ و نجات جان مردم را بر همه امور دیگر مقدم دانسته‌ایم. بدیهی است انتساب مکاتبه افراد دیگر به اینجانب برای بهره‌برداری سیاسی، علاوه بر روشی خلاف اخلاق و صداقت رسانه‌ای، موجب تبعات حقوقی خواهد بود.»

ظفرقندی در بخش دیگری از جوابیه خود می نویسد: «اتهام دوگانه‌سازی واکسن داخلی- خارجی نیز مطلب کذب دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. همگان می‌دانند که سازمان نظام پزشکی در تمام بیانیه‌ها و مصاحبه‌ها از تولید واکسن داخلی و زحمات دانشمندان داخل کشور حمایت و تقدیر کرده و البته اصرار داشته است تا زمان تأمین کافی واکسن داخلی و تولید صنعتی و انبوه آن که بر‌اساس زمان‌بندی اعلام شده قبلی و به هر دلیل به تعویق افتاد، باید از هر طریق ممکن واکسن معتبر برای نجات جان مردم تهیه و وارد شود. امید است با نگاهی وجدانی به شرایط مصیبت‌بار کرونا و مرگ‌ومیر ناشی از آن به جای فرافکنی دلایل و واقعیات وضع موجود به اصلاح امور و تقدم حفظ سلامت و جان مردم بر همه امور دیگر بیاندیشیم.»

خراسان دنبال پیدا کردن آمار واقعی کرونا در جهان

روزنامه خراسان هم در گزارشی به دنبال برآورد آمار واقعی قربانیان کرونا در جهان است. خراسان می نویسد: این‏که می‏دانیم کرونا تاکنون ۴ میلیون و ۶۵۵ هزار انسان را به کام مرگ کشانده، به اندازه کافی برای ترسیدن از این ویروس کافی است؛ اما ترسمان چند برابر می‌شود اگر بدانیم که طبق پیش‌بینی‏ها، تعداد قطعی این قربانیان تا به امروز، شاید حدود ۴ برابر آمار رسمی باشد. هفته‌نامه بین‌المللی اکونومیست هفته قبل در گزارشی ادعا کرد: «آمار واقعی مرگ‌های ناشی از کرونا در جهان با تحلیل‌های خوش‌بینانه و بدبینانه، می‏تواند بین ۹.۵ تا ۱۸.۶ میلیون باشد». البته پیش از این نیز موسسه پژوهشی وابسته به دانشگاه واشنگتن، در زمانی که آمار رسمی مرگ‌های کرونایی جهان ۳.۲ میلیون نفر بود، آمار واقعی آن را ۶.۹ میلیون نفر تخمین زده بود. چرا و چگونه؟ حالا  هفته‌نامه اکونومیست در گزارشی جدید، چگونگی دستیابی به این اعداد را هم توضیح داده: «هم‌اکنون آمار رسمی قربانیان این بیماری، ۴.۶ میلیون نفر است اما طبق بررسی آمارهای فوت در ۱۵۶ کشور، طی بازه‌های زمانی معین و مقایسه آن با آمارهای دوره همه‌گیری، می‌توان به آمار ۹.۵ تا ۱۸.۶ میلیون رسید».  دلیل تفاوت آمار رسمی و واقعی هم این موارد اعلام شده است: ۱. در بسیاری از کشورهای جهان، افرادی که تست کرونایشان قبل از فوت مثبت نبوده، از آمار نهایی حذف می‌شوند. ۲. بسیاری از افرادی که بر اثر کرونا فوت می‌کنند، هرگز مورد تست قرار نمی‏گیرند. ۳. برخی بیمارستان‌ها یا ادارات با تاخیر چند هفته‌ای اقدام به ثبت اطلاعات فوتی‏ها می‌کنند. ۴. برخی افراد با وجود این‌که به دلیل ابتلا به بیماری‌های دیگر فوت کرده‏اند، اما یک علت فوتشان ترس از مراجعه به مراکز درمانی در دوره کرونا بوده، پس این ویروس به طور غیرمستقیم در مرگ آن‌ها نقش داشته است. در کنار این دلایل، این تحلیل هم وجود دارد که عوارض ناشی از کرونا، از عوامل غیرمستقیم برخی مرگ‌ها در بهبودیافتگان بوده است. شک و تردید درباره آمار قربانیان آمریکا و چین در برخی کشورها از جمله آمریکا و چین نیز پنهان‌کاری به عنوان دلیل تفاوت آمار اعلام شده است.

کادر درمان حال روحی‌اش خوب نیست

روزنامه همشهری گزارشی با عنوان « کادر درمان درگیر و دار سلامت روان» منتشر کرده که روایتگر حال ناخوش جامعه پزشکی است. یکتا فراهانی خبرنگار این روزنامه می نویسد: افسردگی، اضطراب، فشار کاری و استرس؛ این خلاصه وضعیت کادر درمان در روزهایی است که موارد ابتلا و فوت کرونا، همچنان بالاست. هر چند که واکسیناسیون سرعت گرفته و در هفته‌های آینده روی آمارها تاثیرات مثبتی خواهد داشت، با این حال آنچه پزشکان و پرستاران از وضعیت‌شان روایت می‌کنند، حکایت از حال ناخوش آنها دارد. پژوهشی مستند در ایران درباره وضعیت روحی و جسمی کادر درمان در اپیدمی کرونا انجام نشده اما شواهد حکایت از وخامت حال روحی آنها بیش از حال جسمی‌شان دارد؛ وضعیتی که آنها را ناامید کرده، انگیزه کار را در آنها کم کرده، نشانه‌های افسردگی و اضطراب‌شان را بالا برده و خیلی‌ها را به سمتی برده تا دست از کار بکشند یا از کشور مهاجرت کنند. در همین دوران کرونا، میزان درخواست برای مهاجرت پرستاران بالا رفته؛ موضوعی که از سوی رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران اعلام شده و نشان می‌دهد پیامدهای روانی شیوع کرونا در کشور، با توجه به اینکه شرایط کاری این گروه در دوران قبل از کرونا هم چندان مطلوب نبوده،  نگران کننده‌ است.

سیدوحید شریعت، روانپزشک و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران با بیان اینکه نیروهای فعال در حوزه درمان، در ۱۹ماه گذشته دچار فرسودگی شغلی شده‌اند به این روزنامه گفته: او درباره تأثیرات روانی این ماجرا به همشهری می‌گوید: «فراوانی این‌گونه فرسودگی‌ها در دوران کرونا با درجات مختلف که شرایط اجتماعی و خانوادگی هم بر آن تأثیر دارد، بسیار زیاد است. مشکلات شغلی گروه‌های مختلف درمان، بسیار بالاست. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد آنها حتی قبل از کرونا هم مشکلات زیادی داشتند و شرایط کاری‌شان با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد؛ بر همین اساس فشار کار و استرس و اضطراب‌شان بالاست. همین مسئله احساس فرسودگی شغلی‌شان را هم بیشتر کرده است.» شریعت می‌گوید: «دریافت نکردن بازخورد لازم از کار، نداشتن استراحت کافی، تنش‌های بین‌فردی، بدحالی بیماران و فشار کار زیاد باعث شده مشکلات شغلی کادر درمان هم‌اکنون بیشتر از قبل شود.» براساس اعلام این روانپزشک، سرایت بالای ویروس و مرگ‌ومیر بالای افراد در بیمارستان‌ها، جزو عوامل استرس‌زا در میان این افراد است.

شریعت در ادامه می‌گوید: «متخصصان و روانپزشکان نمی‌توانند در این وضعیت با یک فرمول جادویی، اقدامی ویژه برای این گروه انجام دهند تا آنها بتوانند بدون استرس و فشار کاری بالا و به دور از پیامدهای روانی این شغل، به فعالیت‌شان ادامه دهند. از سوی دیگر، تنها نمی‌توان از خود کارکنان مراکز درمانی انتظار داشت که مدیریت زمان و استرس داشته باشند. اگر این افراد در محیط مناسبی باشند، زمان کافی برای استراحت داشته باشند و استرس‌شان با شیفت‌های کاری مناسب و نیروهای بیشتر و همچنین مدیریت عادلانه، کم شود، قطعا هم روان سالم‌تر و هم عملکرد بهتری خواهند داشت.» به‌گفته این روانپزشک، در شرایط بحرانی، تمام انتظارات بیماران از کادر درمان است و به‌نظر می‌رسد که خود آن افراد هم باید با شرایط کار کنار بیایند؛ درحالی‌که مدیریت این مراکز باید شرایط و سختی کار را درک کنند، نیروها را افزایش و به آنها مرخصی دهند و سعی کنند با ایجاد آرامش کارایی این افراد را بالا ببرند. مثلا با افزایش پرسنل، می‌توان به پرستاران مرخصی تشویقی داد و از طرف دیگر، کار رزیدنت‌ها، دستیاران و پزشکان را هم سبک‌تر کرد تا توان جسمی و ذهنی و همچنین روحیه لازم برای مداوای بیماران را به‌دست بیاورند.

دوز بوستر هنوز ضروری نیست

روزنامه سپید در صفحه اول خود مطلبی درباره دوز بوستر (یادآور) منتشر کرده است. سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که تزریق عمومی دوز بوستر در شرایط فعلی ضرورت ندارد.

به نوشته روزنامه جامعه پزشکی، برخی از مقامات ارشد سازمان جهانی بهداشت تاکید کردند هنوز گونه‌های کرونا آنقدر تهدید کننده نیست که نیازی به تزریق دوز تقویت کننده باشد. دانشمندان برجسته از جمله دو مقام ارشد سازمان غذا و داروی آمریکا و چند تن از مقامات سازمان جهانی بهداشت در مقاله‌ای که در یک نشریه منتشر شد، گفتند تزریق واکسن کووید۱۹ اضافی برای عموم مردم ضروری نیست.
با افزایش موارد ابتلا به دلتا کرونا این نگرانی برای برخی دولت‌ها ایجاد شده است که مبادا این گونه جدید در برابر واکسن مقاومت کرده و باعث کاهش محافظت و ایمنی افراد واکسینه شده شود، این امر آن‌ها را به استفاده از دوزهای تقویت کننده به عنوان راهی برای بازسازی ایمنی سوق می‌دهد؛ این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است هنوز تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان منتظر دریافت دوز اول هستند.

دانشمندان می‌نویسند: «بنابراین، به نظر نمی‌رسد شواهد فعلی نیاز به افزایش جمعیت عمومی را نشان دهد که در آن اثربخشی در برابر بیماری‌های شدید همچنان بالاست. برخی از کشور‌ها از جمله آمریکا کمپین‌های تزریق دوز تقویت کننده را آغاز کرده‌اند.»
آن‌ها اذعان کردند که برخی از افراد، مانند افرادی که دارای نقص ایمنی هستند، می‌توانند از دوز اضافی استفاده کنند، همچنین تاکید کردند در صورت کاهش ایمنی در برابر واکسیناسیون اولیه یا توسعه انواع جدید به گونه‌ای که واکسن‌ها دیگر در برابر ویروس محافظت نکنند، ممکن است در آینده نیاز به استفاده گسترده‌تر از تقویت کننده‌ها باشد. تقویت کننده‌ها اگر خیلی زود یا مکرر معرفی شوند نیز می‌توانند خطرناک باشند. انشمندان می‌گویند منابع فعلی واکسن در صورت استفاده در جمعیت‌های واکسینه نشده قبلی می‌تواند جان افراد بیشتری را نجات دهد.