دانشکده بهداشت و موسسه ملی تحقیقات سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، پاسخ این پرسش که آیا فوت افراد بر اثر تزریق واکسن کرونا طبیعی است را منتشر کردند.

دستیابی برخی کشورها به فناوری تولید واکسن کرونا و ورود به فاز انسانی آن با تاییدیه سازمان‌های غذا و دارو در کشورهای مختلف باعث شده نگرانی هایی درباره برخی عوارض تزریق واکسن کرونا ایجاد شود و مطالبی درباره پیامدها و عوارض تزریق واکسن کرونا شکل ‌گیرد. در حالی‌ که دنیا امیدوار است با واکسیناسیون همگانی، انسان‌ها بتوانند به زندگی عادی و روزمره بازگردند، هراس از انجام واکسیناسیون‌ در میان برخی افراد جامعه به مشکل تازه‌ای تبدیل شده است. حال این سوال مطرح می شود که آن چه می‌شنویم و می‌خوانیم چقدر درست است و آیا تزریق واکسن کرونا ایمن است و آیا فوت افراد متعاقب تزریق واکسن می تواند طبیعی باشد؟

واکسن هایی که در برنامه ایمن سازی استفاده می شوند، بسیار موثر و ایمن هستند. با این حال هیچ واکسنی، کاملاً ایمن نیست و ممکن است پس از ایمن سازی، منجر به بروز عارضه شود. به علاوه ماهیت واکسن ها و مراحل ایمن سازی، می توانند منابع بالقوه ای برای ایجاد پیامدهای نامطلوب باشند. عوارض گـزارش شـده، ممــکن است واقـعی باشند (مثلاً در نتیجه استفاده از واکسن) یا در طی مراحل ایمن سازی بـه وجود آمده باشند و یا مربوط به واکسن یا مراحل ایمن سازی نبوده ولی صرفا از نظر زمانی بـا ایمن سازی همراه شده باشد.

بیشتر بخوانید: مواد غذایی که عملکرد تزریق واکسن کرونا را ارتقا می دهد

عوارض نامطلوب پس از ایمن سازی به ۵ گروه طبقه بندی می شوند:

واکنش به واکسن: عوارضی که می توانند به دلیل ماهیت واکسن به وجود آیند.
اشتباه در برنامه: عوارضی که ممکن است به دلیل بروز اشتباه در مراحل ایمن سازی روی دهند.
همزمانی: عوارضی که ممکن است به ایمن سازی مربوط نباشند (و در اثر سایر علل ایجاد شده باشند) اما موقتاً به واکسن ارتباط داده شوند.
واکنش تزریق: عوارضی که به دلیل اضطراب و تشویش در اثر ترس و یا درد ناشی از تزریق بروز می کند.
واکنش ناشناخته: عوارضی که در اثر عوامل ناشناخته ایجاد می شوند.

بیشتر بخوانید: جهانپور: جذب فلزات در برخی افراد، ربطی به واکسن کرونا ندارد

بیشتر واکنش های نادر و شدید واکسن ها مثل تشنج، کاهش تعداد پلاکت های خون، حملات مربوط به کاهش حجم مایعات بدن، گذرا بوده و موجب مشکلات طولانی مدت نمی شوند و شوک ناشی از دارو- که بالقوه کشنده است- نیز به شرط شناسایی سریع آن و اقدام مناسب، قابـل درمـان اسـت، بدون اینـکه اثرات طولانی مدت بر روی بیمار داشته باشـد. اگر چـه آنسفالوپاتی (اختلال در کارکرد مغز)، به عنوان واکنـش های نادر به واکسن هایی مانند سرخک و ثلاث منتسب می شود ولی با اطمینان نمی تـوان گفت کـه واکسن، علت بروز آنسفالوپاتی است. همچنین بعضی از عوارض شدید واکسن کـه پـس از ایمن سازی اتفاق می افتد می تواند یک حادثه همزمان باشد. به طور مثال نیز در ارتباط با یکی از واکسن های ساخته شده مربوط به کرونا (واکسن شرکت فایزر) اعلام شد که پس از تزریق واکسن شش نفر جان خود را از دست دادند اما عملا ۴ نفر از این افراد جزء گروه کنترل بودند و دارونما مصرف کردند (محلول آّب نمک) و اساسا هیچ واکسنی دریافت نکرده بودند. در ارتباط با دو نفر دیگر نیز هیچ رابطه ای بین واکسن و مرگ این افراد یافت نشد و گزارش ها مطابق با مرگ و میر طبیعی بود که برای جمعیت عمومی رخ می دهد. علاوه بر این، فوت ۶ نفر از حدود ۴۰ هزار نفری که در این مطالعه شرکت کرده‌اند، نمی‌تواند دلیلی بر نامناسب‌بودن این واکسن باشد؛ چرا که بدون شرکت در مطالعه هم تعدادی به سایر دلایل فوت می‌کنند و اگر تعداد فوت بیشتر از حد معمول منتسب به یک واقعه باشد می‌توانیم آن واقعه را غیر طبیعی عنوان کنیم.

بیشتر بخوانید: اگر به تخم مرغ حساسیت دارید، نباید واکسن کرونا بزنید!

هدف ایمن سازی، حفاظت فرد و جامعه در برابر بیماری های قـابل پیشگیری با واکسن است. گـرچـه واکسن های مورد استفاده از نظر میزان اثربخشی، بسیار مورد اطمینان هستند و عوارض جانبی آنها ناچیز است اما به طور کلی هیچ واکسنی عاری از عوارض جانبی نیست. افرادی که واکسن را دریافت می کنند ممکن است اثرات جانبی خفیفی را از خود بروز دهند و یا در موارد نادر، با عوارض شدید و حتی تهدید کننده زندگی مواجه شوند. اما در صورت عدم واکسینه شدن، احتمال ابتلاء به بیماری، عدم مصونیت و مرگ و میر بسیار بیشتر و شدیدتر از این عوارض خواهد بود، بنابراین برای افزایـش پذیرش ایمن سازی و بالابردن کیفیت خدمات، باید به موضوع غلبه بسیار چشمگیر منافع واکسیناسیون در برابر عوارض نادر احتمالی تاکید کرد و در انتساب اثرات نامطلوب به فرایند ایمن سازی دقت کافی مبذول شود تا بی جهت هراس و نگرانی از واکسن در جامعه ایجاد نشود.