ایسنا علوم پزشکی تهران – در برخی از کشورهای جهان این هفته به عنوان هفته پزشکی مبتنی بر سبک زندگی سالم گرامی داشته می شود و شاید یکی از دلایل آن این باشد که ضروری است بدانیم چه اقدامات و فعالیت هایی لازم است انجام دهیم تا زندگی سالم تری داشته باشیم. پزشکی مبتنی بر سبک زندگی رشته نوپایی است که هدف آن ایجاد تغییراتی در زندگی می باشد تا به وسیله آن از ابتلا به بیماری ها پیشگیری و سطح سلامت افراد و به دنبال آن جامعه ارتقا پیدا کند.

طبق تعریف مراجع علمی، سبک زندگی سالم دارای ۶ مولفه بوده که مشتمل بر«فعالیت فیزیکی کافی، تغذیه سالم، خواب مناسب، کنترل استرس و تنش، روابط بین فردی قوی و اجتناب از سوء مصرف مواد » می باشد. از همین رو هر کدام از روزهای این هفته به یکی از این ۶ مؤلفه اختصاص یافته و پنجشنبه ۳ ژوئن به نام روز «فعالیت جسمانی»-keep moving- نامگذاری شده است.

کاهش مرگ و میر با فعالیت های جسمانی منظم

دکتر حسین یاری، متخصص طب فیزیکی و توان بخشی در گفت وگو با ایسنا علوم پزشکی تهران با بیان اینکه یکی از مؤلفه های اصلی که با رعایت آن در زندگی می توانیم از بسیاری از بیماری ها پیشگیری کنیم، انجام فعالیت جسمانی و داشتن تحرک است، اظهار کرد: پژوهش های متعدد هم گروهی ۳۰-۵۰ ساله ای که در کشورهای توسعه یافته روی گروه های جمعیتی چند ده هزار نفری انجام گرفته موید این مطلب است که احتمال مرگ و میر به هرعلتی و همچنین ابتلای به دیابت، سرطان، سکته مغزی و ایست قلبی در میان کسانی که ۱۵۰ دقیقه درهفته فعالیت جسمانی شدید یا متوسط داشتند، به طور متوسط ۳۳ درصد کمتر از افرادی است که این میزان تحرک را در طول هفته نداشته اند.

هر فعالیت جسمانی لزوما یک نوع ورزش محسوب نمی شود

دکتر یاری با اشاره به تعریف فعالیت جسمانی (physical activity) افزود: به هرگونه فعالیتی در بدن که با انقباض درعضلات اسکلتی همراه است و باعث افزایش میزان مصرف انرژی بدن می شود، فعالیت جسمانی گفته می شود. باید تأکید کنم که فعالیت جسمانی را نباید با ورزش یا exercises یکی دانست. ورزش نوعی از فعالیت جسمانی است که برنامه ریزی شده و ساختارمند است، تکرار دارد و یک هدفی مثل فیتنس (همخوانی اندام) و تناسب بیشتر یا اهداف قهرمانی را دنبال می کند. در واقع می توان این نتیجه گیری را کرد که هر ورزش و exercises یک نوع فعالیت جسمانی است. اما هر فعالیت جسمانی لزوما یک نوع ورزش محسوب نمی شود.

افراد گروه سنی ۵ تا ۱۸ سال حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت جسمانی داشته باشند

وی درخصوص میزان فعالیت های فیزیکی گروه های مختلف سنی گفت: طبق نتایج تحقیقات انجام شده در دنیا و توصیه سازمان بهداشت جهانی، افراد گروه سنی ۵ تا ۱۸ سال باید حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت انجام دهند. منظور از فعالیت فیزیکی در این سن بازی هایی مانند گرگم به هوا، دوچرخه سواری، توپ بازی، اسکیت و … است که قلب را به تپش وا می دارد و باعث تخلیه انرژی کودکان می گردد؛ بهتر است بخشی از این فعالیت ۶۰ دقیقه ای به صورت هوازی و بخش دیگری از آن فعالیت های قدرتی و زورآزمایی باشد.

این عضو هیئت علمی گروه سبک زندگی سالم جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: این گونه بازی ها نه تنها باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان و مهارت های اجتماعی آنها می شود بلکه استحکام عضلانی اسکلتی آنها را بالاتر برده، توان قلبی ریوی را بیشتر کرده، کیفیت خواب را بهتر کرده و همچنین باعث بهبود تمرکز و قدرت یادگیری می گردد.

گروه سنی ۱۸ تا ۶۵ سال هفته ای ۱۵۰ دقیقه فعالیت جسمانی متوسط یا ۷۵ دقیقه فعالیت جسمانی شدید داشته باشند

این متخصص طب فیزیکی ادامه داد: به افراد بالغ یا گروه سنی ۱۸ تا ۶۵ سال توصیه می شود که به طور میانگین هفته ای ۱۵۰ دقیقه فعالیت جسمانی متوسط یا ۷۵ دقیقه فعالیت جسمانی شدید داشته باشند.

زمانی که از فعالیت فیزیکی در بالغین صحبت می کنیم منظور این نیست که افراد حتماً ورزش (exercise) کنند، استخر و باشگاه بروند یا فوتبال و دوچرخه سواری داشته باشند بلکه بسیاری از فعالیت هایی که به طور روزمره انجام می دهیم، فعالیت فیزیکی محسوب می شوند؛ فقط کافی است انرژی که برای انجام آن فعالیت صرف می شود به سطح مطلوبی برسد و انجام آن مداوم باشد.

وی با تأکید بر اینکه برای آنکه فعالیت های روزمره در زمره فعالیت فیزیکی طبقه بندی شود باید این فعالیت ها از شدت و مدت کافی برخوردار باشند؛ به چند نمونه از فعالیت های جسمانی روزمره اشاره کرد و گفت: فرد خانه داری که کارهای منزل را انجام می دهد، شیشه پاک می کند، جارو می کشد یا باغبانی می کند مشابه فردی که پیاده روی سریع یا دوچرخه سواری انجام می دهد درحال فعالیت فیزیکی متوسط است. همچنین دویدن و بالا رفتن سریع از سربالایی یا پله ها، بیل زدن و جابجایی اجسام سنگین(مثلا بالای ۲۰ کیلوگرم) هم جزو فعالیت فیزیکی شدید به حساب می آید. همچنین لازم به یادآوری است که اگر ۱۵۰ دقیقه در هفته را به ۳۰۰ دقیقه برسانیم بر اثر مفید آن افزوده شده و بیش از پیش در پیشگیری از بیماری ها می تواند نقش داشته باشد.

افراد بالای ۱۸ سال حداقل دو روز در هفته ورزش ها و کارهای قدرتی داشته باشند

این متخصص طب فیزیکی گفت: همچنین توصیه می شود که افراد بالای ۱۸ سال حداقل دو روز در هفته ورزش ها و کارهای قدرتی- اعم از ورزش با وزنه یا دستگاه یا بلند کردن اجسام نسبتا سنگین- انجام دهند. همچنین به افراد بالای ۶۵ سال علاوه بر فعالیت های هوازی و قدرتی، توصیه شده بخشی از وقت خود در هفته را به ورزش هایی که باعث بهبود توانایی تعادلی آنها شده از جمله تای چی و یوگا اختصاص دهند.

فعالیت جسمانی منظم برای مادران باردار

دکتر حسین یاری با اشاره به وجود تفاوت در شرایط افراد برای انجام توصیه های سازمان بهداشت جهانی ادامه داد: به مادران باردار توصیه می شود که حتما ۱۵۰ دقیقه یعنی ۲ ساعت ۳۰ دقیقه فعالیت جسمانی متوسط در طول هفته چه در دوران حاملگی و چه بعد از زایمان داشته باشند. مادران باردار بهتر است فعالیت جسمانی خود را در طول هفته پخش کنند و به صورت یکباره و در یک روز انجام ندهند. چنانچه مادران قبل از بارداری فعالیت جسمانی جدی و تحرک کافی داشته اند و اهل ورزش بوده اند همان فعالیت ها را می توانند در حین حاملگی و بعد از زایمان نیز انجام دهند.

ایشان در مورد فواید فعالیت جسمانی در افراد بالغ افزود: فواید فعالیت جسمانی منظم با شدتی که اشاره شد در افراد بالغ به غیر از کاهش مرگ به طور کلی، کاهش احتمال ابتلا به بیماری هایی از قبیل مشکلات قلبی و عروقی، پرفشاری خون، دیابت و بالارفتن چربی خون است. جالب این است افرادی که فعالیت جسمانی با این شدت دارند احتمال ابتلا به سرطان سینه، مثانه، کولون (روده بزرگ)، آندومتر(رحم)، مری، کلیه، ریه و معده هم در میان آنان کاهش می یابد.

فواید فعالیت جسمانی

دکتر یاری به دیگر فواید فعالیت جسمانی اشاره و خاطرنشان کرد: افرادی که ورزش منظم دارند کمتر دچار آلزایمر می شوند و کیفیت زندگی بالاتری پیدا می کند، اضطراب و افسردگی کمتر می شود، بهبود خواب پیدا می کنند و وزن آنها تنظیم می شود. فعالیت جسمانی می تواند به ما کمک کند که بعد از کاهش وزن دوباره اضافه وزن پیدا نکنیم. سلامت استخوانی بهتر و تراکم استخوان بالاتر می رود، احتمال سقوط و افتادن و سرخوردن در افراد مسن کاهش می دهد و در نتیجه به دنبال کاهش احتمال سقوط، احتمال شکستگی لگن، کمر، ضربه مغزی و خونریزی مغزی در افراد مسن کمتر می شود.

هر میزان تحرک داشتن بهتر از بی تحرکی است

وی ادامه داد: توصیه سازمان جهانی بهداشت این است که هر میزان تحرک داشتن بهتر از بی تحرکی است. ایده ال گرایی یا کمال گرایی نباید مانع از تحرک فرد شود. مثلا فرد بگوید من نمی توانم ۱۵۰ دقیقه ورزش کنم پس هیچ کاری نمی کنم. این مقدار ساعت فعالت جسمانی می تواند در زمان هایی از حضور ما در خانه، رفت آمد روزمره ما یا اوقات فراغت ما گنجانده شود. اینکه اتومبیل خود را کمی دور تر از محل کار پارک کنیم و هر روز مسیر کوتاهی را پیاده روی کنیم یا به جای پله برقی و آسانسور از پله ها استفاده کنیم، سعی کنیم موقع صحبت با تلفن همراه راه برویم یا موقع کار با رایانه شخصی بایستیم و یا بخشی از اوقات فراغت خود را به فعالیت های پرتحرک- بجای کارهای ایستا و نشسته- اختصاص دهیم فرصت های کوچکی هستند که ذره ذره می توانند مفید باشند. فراموش نکنیم «اندک فعالیت جسمانی بهتر از بی تحرکی است.»

هدف گروه سبک زندگی سالم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران ارتقای سلامت جسمانی مردم است

این متخصص طب فیزیک در مورد گروه سبک زندگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران گفت: گروه سبک زندگی سالم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران به عنوان اولین گروه تحقیقاتی در زمینه سبک زندگی سالم و مرکز تحقیقات مرتبط با آن، به دنبال آن است که زمینه های افزایش فعالیت فیزیکی را فراهم کند. پیش از این، مراکز تحقیقاتی دیگری در کشور وجود داشته که بسیار خوب توانستند دستورالعمل فعالیت جسمانی مرتبط با سلامت را تدوین کنند اما متأسفانه در عرصه عمل هنوز کاستی های بسیاری در جامعه وجود دارد و فاصله زیادی تا رسیدن به سطح فعالیت مطلوب در جامعه داریم.

دکتر یاری بیان کرد: متأسفانه نه امکانات حمل و نقل اجازه می دهد مردم تحرک بیشتری داشته باشند، نه فضای فیزیکی برای مردم وجود دارد که بخواهند فعالیت جسمانی مثل دوچرخه سواری، اسکیت، پیاده روی ایمن را در سطح شهر انجام دهند و نه ساختارهای نهادها و ساختمان های عمومی به نحوی است که تسهیل و تشویق کننده فعالیت جسمانی باشد؛ اما به هرحال باید در این مسیر گام برداشت لذا هدف گروه سبک زندگی سالم جهاددانشگاهی این است که با مددگرفتن از تکنولوژی های روز، فناوری های پوشیدنی، اینترنت اشیاء و برگزاری کلاس های آموزشی در این زمینه بتواند در ارتقای سلامت جسمانی مردم پروژه های نوینی را انجام دهد که پیش از این در کشور ما چندان به آن پرداخته نشده است.

انتهای پیام