چرا صابون در مبارزه با کروناویروس موثر است؟

ایسنا علوم پزشکی تهران – در سطح مولکولی ، صابون قسمت های اشیاء را از هم جدا می کند، اما در سطح اجتماعی به نگه داشتن همه چیز در کنار هم کمک می کند.

به گزارش ایسنا علوم پزشکی تهران به نقل از نیویورک تایمز ، احتمالاً کشف صابون به صورت تصادفی در هزاران سال پیش رخ داده است. طبق یک افسانه ، باران چربی و خاکستر باقی مانده از قربانی های مکرر حیوانات را میشست و به رودخانه ای در نزدیکی محل می برد و در اثر این اتفاق یک ترکیب چربی با توانایی چشمگیر در تمیز کردن پوست و لباس به وجود آمد. شاید صابون از منشأ گیاهی در محلولهای پرزدار ایجاد شده توسط جوشاندن یا پاشیدن گیاهان خاص به وجود آمده باشد. به هر حال این اتفاق رخ داد و کشف صابون تاریخ بشری را دگرگون کرد. اگرچه اجداد ما نمی توانستند آن را پیش بینی کنند ، اما در نهایت صابون به یکی از مؤثرترین ابزارهای دفاعی ما در برابر پاتوژن های نامرئی تبدیل شد.

مردم به طور معمول صابون را نرم و تسکین دهنده می دانند ، اما از منظر میکروارگانیسم ها ، صابون بسیار مخرب است. قطره ای از صابون معمولی رقیق شده در آب برای جرم زدایی و از بین بردن بسیاری از انواع باکتری ها و ویروس ها از جمله کروناویروس جدید که در حال حاضر در سطح جهان گسترش یافته، کافی است. راز تأثیر شگفت انگیز صابون ، ساختار ترکیبی آن است.

صابون از مولکول های دایره ای شکل تشکیل شده است که هرکدام دارای یک سر آبدوست است – به این مفهوم که به راحتی با آب پیوند تشکیل می دهد- و یک دم آبگریز ، که از آب می گریزد و ترجیح می دهد با روغن ها و چربی ها پیوند برقرار کند. این مولکول ها ، هنگامی که در آب معلق هستند ، به صورت متناوب به عنوان واحدهای انفرادی شناور می شوند ، با سایر مولکول های موجود در محلول ارتباط برقرار می کنند و خود را در حباب های کوچکی به نام میسل جمع می کنند که سر مولکول ها به سمت بیرون و دم آنها به سمت داخل قرار دارند.

برخی از باکتری ها و ویروس ها دارای غشای لیپیدی هستند که شباهت زیادی به میسل های دو لایه دارد و دو نوار دم آبگریز بین دو حلقه سر آبدوست قرار گرفته است. این غشاها پروتئین های مهمی در بر دارند که به ویروس ها اجازه می دهد سلول ها را آلوده کرده و کارهای مهم و حیاتی انجام دهند که باکتری ها را زنده نگه می دارد. پاتوژن های پیچیده شده در غشاهای لیپیدی شامل کرونا ویروس ها ، ایدز ، ویروس های ایجاد کننده هپاتیت B و C ، تبخال ، ابولا ، زیکا ، دنگو و باکتری های بیشماری هستند که به روده ها و مجاری تنفسی حمله می کنند.

هنگامی که دستان خود را با آب و صابون شستشو می دهید ، میکروارگانیسم های موجود در پوست خود را با مولکول های صابون احاطه می کنید. دمهای آبگریز مولکولهای صابون شناور آزاد سعی در فرار از آب دارند. در این فرایند ، آنها خود را در محفظه های لیپیدی میکروب ها و ویروس های خاص گنجانده و آنها را از هم جدا می کنند.

پروفسور پال توردارسون ، رئیس دانشکده شیمی دانشگاه نیو ساوت ولز گفت: ویروسها مانند کاسه عمل می کنند و کل سیستم را بی ثبات می کنند. پروتئین های ضروری از درون غشاهای پاره شده به بیرون پخش می شوند، باکتری ها را می کشند و ویروس ها را بی اثر می کنند.

به طور خلاصه ، برخی مولکول های صابون پیوندهای شیمیایی را که باعث می شود باکتری ها ، ویروس ها و آهک ها به سطوح بچسبند را از نابود می کند و پوست آنها را از بین می برد. میسل ها همچنین می توانند در اطراف ذرات خاک و قطعات ویروس ها و باکتری ها تشکیل شوند و آنها را در قفس های شناور معلق کنند. هنگامی که دستان خود را شستشو می دهید ، تمام میکروارگانیسم هایی که توسط مولکول های صابون آسیب دیده ، به دام افتاده و کشته شده اند ، شسته می شوند.

در کل ، ضد عفونی کننده های دستی به اندازه صابون قابل اعتماد نیستند. ضد عفونی کننده هایی با حداقل ۶۰ درصد اتانول نیز به همین ترتیب عمل می کنند و با تضعیف غشای چربی ، باکتری ها و ویروس ها را شکست می دهند. اما آنها به راحتی نمی توانند میکروارگانیسم ها را از روی پوست جدا کنند. همچنین ویروس هایی وجود دارند که وابسته به سلولهای غشایی لیپیدی نیستند ، همچنین باکتری هایی وجود دارند که از غشای ظریف شان با سپر محکم پروتئین و قند محافظت می کنند. این موارد شامل باکتری هایی است که می توانند باعث بروز مننژیت ، ذات الریه ، اسهال و عفونت های پوستی و همچنین ویروس هپاتیت A ، رینو ویروس ها و آدنو ویروس ها (علل شایع سرماخوردگی) شود.

این میکروب های مقاوم به طور کلی نسبت به حمله شیمیایی اتانول و صابون کمتر حساس هستند. اما شستشوی شدید با آب و صابون هنوز می تواند این میکروب ها را از روی پوست بیرون بکشد ، که تا حدودی به همین دلیل است که شستن دست با استفاده از ضد عفونی کننده مؤثر است. ضد عفونی کننده الکل هنگامی که آب و صابون در دسترس نیست ، جایگزین خوبی است.

در عصر جراحی روباتیک و ژن درمانی ، تعجب آور است که کمی صابون و آب ، یک دستور العمل باستانی و اساساً بدون تغییر ، یکی از با ارزش ترین اقدامات بهداشتی انسان معاصر است. ما در طول روز انواع ویروس ها و میکروارگانیسم ها را با لمس اشیاء و افراد موجود در محیط جمع می کنیم. هنگامی که به طور ناخوداگاه چشم و بینی و دهان را لمس می کنیم – بر اساس یک مطالعه این یک عادت طبیعی است که هر دو و نیم دقیقه افراد صورت خود را لمس می کنند – ما میکروب های بالقوه خطرناکی را به دریچه ارگان های داخلی خود وارد می کنیم.

به عنوان یک اصل پایه و اساسی بهداشت روزمره ، شستشوی دست به طور گسترده ای اخیراً تایید شده است. در دهه ۱۸۴۰ دکتر ایگناز سملویز، پزشک مجارستانی ، کشف کرد که اگر پزشکان دست خود را بشویند ، تعداد بسیار کمتری از زنان بعد از زایمان می میرند. در آن زمان ، میکروب ها به عنوان ناقل بیماری شناخته نمی شدند و بسیاری از پزشکان این تصور که عدم رعایت بهداشت شخصی می تواند منجر به مرگ بیماران شوند را مورد تمسخر قرار می دادند. دکتر سملویز که توسط همکارانش رانده شده بود ، سرانجام به تیمارستان تبعید شد ، جایی که وی توسط نگهبانان مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفت و بر اثر زخم های عفونی درگذشت.

فلورنس نایتینگیل ، پرستار و کارشناس آمار انگلیسی نیز در اواسط دهه ۱۸۰۰ شستشوی دست را تبلیغ می کرد ، اما در دهه ۱۹۸۰ بود که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها اولین دستورالعمل های بهداشتی در رابطه با شستشوی دست را در جهان به تصویب رساند.

شستشو با آب و صابون یکی از روشهای مهم بهداشت عمومی است که می تواند سرعت یک بیماری همه گیر را کاهش داده و تعداد مبتلایان را محدود کند. این کار باعث جلوگیری از بروز فاجعه در بیمارستان ها و درمانگاه ها می شود. اما این تکنیک فقط در صورتی موثر است که همه افراد به طور مکرر و کامل دست خود را بشویند: دستان خود را به خوبی کف مالی کنید ، کف دست و پشت دست خود را شستشو دهید ، انگشتان خود را در هم بپیچانید ، انگشتان خود را بر روی کف دست مالیده و شست خود را با انگشتان دست دیگر کاملا شستشو دهید.

یا همانطور که اخیراً ، بانی هنری ، کارشناس بهداشت کانادایی گفت : دستان خود را طوری بشویید که انگار به تازگی فلفل تند خرد کرده اید و می خواهید بلافاصله لنز چشمانتان را عوض کنید . حتی افرادی که نسبتاً جوان و سالم هستند ، باید به طور مرتب دست خود را بشویند ، به خصوص در هنگام شیوع یک بیماری همه گیر ، زیرا این افراد نیز می توانند بیماری را به افرادی که آسیب پذیرتر هستند ، انتقال دهند.

اهمیت صابون بیش از یک محافظ شخصی است. در صورت استفاده صحیح ، بخشی از یک شبکه ایمنی عمومی برای سلامت انسان می شود. در سطح مولکولی ، صابون با جدا کردن چیزها کار می کند ، اما در سطح جامعه ، کمک می کند تا همه شرایط را در کنار هم نگه داریم. دفعه بعد که تصمیم گرفتید سینک دستشویی را دور بزنید این نکته را به یاد بیاورید : زندگی دیگران در دستان شماست!

مترجم: مجید پوست چیان