سیاتیک چیست؟ تشخیص و درمان آن چگونه است؟

ایسنای علوم پزشکی تهران – یک متخصص طب فیزیکی و توان بخشی با تأکید بر اینکه هر دردی که به پا تیر می کشد، درد سیاتیک نیست، گفت: افرادی که مبتلا به درد سیاتیک هستند با این شکایت مراجعه می کنند که درد تیر کشنده ای دارند که از کمر به پای آنها خصوصاً تا ساق و انگشتان پا کشیده می شود، معمولاً همراه این درد خواب رفتن، گز گز، مور مور، سوزن سوزن، سِر شدن و بی حسی در انگشتان هم پا دارند. سرفه و عطسه درد آنها را تشدید می کند و معمولا بالا بردن پاها و خم و راست شدن و حتی حرکت کردن برایشان عذاب آور است.

دکتر حسین یاری متخصص طب فیزیکی و توان بخشی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا واحد علوم پزشکی تهران، در مورد درد سیاتیک اظهار کرد: یکی از بیماری هایی که بسیاری از افراد مبتلا به کمردرد تیرکشنده نگران آن هستند، درد سیاتیک است. وقتی از درد سیاتیک صحبت می کنیم لازم است ابتدا بدانیم که سیاتیک چیست. سیاتیک رگ نیست که خون در آن جریان داشته باشد؛ سیاتیک عصبی است که از ریشه های عصبی نخاعی در ناحیه کمر جدا شده و وارد پا می شود. همه ما در بدن مان دو عصب سیاتیک داریم که از کمر تا نوک انگشتان هر دو پایمان ادامه دارد. منظور از درد سیاتیک دردی است که از منشا این عصب است. یعنی این عصب در جایی از مسیر خود تحت فشار قرار گرفته است. مثلا یک دیسک بیرون زده، یک مهره لیز خورده، یک استخوان اضافه ناشی از آرتروز یا حتی یک عضله متورم باعث فشار روی عصب سیاتیک می شود و درد سیاتیک و علایم این بیماری بوجود می آید.

وی در مورد علایم درد سیاتیک گفت: افرادی که مبتلا به درد سیاتیک هستند با این شکایت مراجعه می کنند که درد تیر کشنده ای دارند که از کمر به پای آنها خصوصاً تا ساق و انگشتان پا کشیده می شود، معمولاً همراه این درد خواب رفتن، گز گز، مور مور، سوزن سوزن، سِر شدن و بی حسی در انگشتان هم پا دارند. سرفه و عطسه درد آنها را تشدید می کند و معمولا بالا بردن پاها و خم و راست شدن و حتی حرکت کردن برایشان عذاب آور است. نکته مهم این است که افرادی که مبتلا به درد سیاتیک هستند بیشتر از اینکه از کمر درد شکایت داشته باشند از پا درد شکایت دارند.

این متخصص طب فیزیکی و توان بخشی ضمن تاکید بر اینکه هر دردی که به پا تیر می کشد، درد سیاتیک نیست گفت : علل دیگر ایجاد کننده کمر درد هم می توانند باعث درد تیر کشیده به پا شوند؛ مثلاً اختلال در مفاصل جانبی ستون فقرات که ما پزشکان به آنها “فاسِت” می گوییم، می توانند باعث دردی شوند که به پاها انتشار پیدا می کند. همچنین ایجاد گره یا نقطه ماشه ای در عضلات کنار ستون فقرات و عضلات باسن هم می تواند باعث کمردردی شود که به پاها انتشار پیدا می کند. حتی در بعضی از انواع آسیب دیسک بین مهره ای هم، کمردرد فرد به ران های وی انتشار دارد.

وی در مورد نحوه افتراق این کمردرد های تیرکشنده از درد سیاتیک افزود:فرق کمردردهای تیرکشنده از منشا مفصل، عضله و دیسک با درد سیاتیک، این است که اولا درد سیاتیک معمولا تا زیر زانو و حتی انگشتان پا کشیده می شود، ولی سایر دردها تا حوالی زانو یعنی در منطقه ران احساس می شود و عموما پایین تر از زانو کشیده نمی شوند. دوم اینکه دردهای غیر سیاتیک، عموما با خواب رفتن، گز گز، مور مور و سوزن سوزن همراهی ندارد. سوم اینکه دردهای غیر سیاتیک با سرفه و عطسه تشدید نمی شوند در صورتی که سرفه و عطسه مصیبتی است برای افراد مبتلا به درد سیاتیک است.

دکتر یاری روش تشخیص درد سیاتیک را انجام معاینه بالینی توسط پزشک متبحر دانست و افزود در برخی موارد برای تشخیص بهتر و تمایز این مشکل از بیماری های مشابه لازم است ام آر آی از ستون فقرات کمری یا نوار عصب-عضله از دو اندام تحتانی انجام شود.

دکتر حسین یاری در مورد درمان درد سیاتیک خاطرنشان کرد: قدم اول درمان درد سیاتیک استفاده از درمان دارویی، درمان دستی(مانیپولاسیون) و درمان فیزیکی است. همچنین لازم است بیمار خود نسبت به کاهش وزن، تغییر سبک زندگی، انجام تمرین های کششی و قدرتی تجویز شده و استفاده از کفش و کفی مناسب اقدام کند. وی قدم بعدی درمان بیمار را در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان خط اول، تزریق اپیدورال و جراحی های بسته ستون فقرات دانست و ادامه داد: اگرچه درد سیاتیک بسیار طاقت فرسا و آزاردهنده است اما با این حال جراحی اولین قدم درمان این بیماری نیست و جز در موارد معدود، جراحی آخرین اقدام درمانی محسوب می شود.

دکتر یاری گفت: صرفا اگر بیمار از ضعف عضلانی پیش رونده، بی حسی ناحیه تناسلی و بی اختیاری ادرار یا مدفوع شکایت داشته باشد لازم است جراحی فوری انجام گیرد و در سایر موارد اضطراری برای انجام جراحی اورژانسی وجود ندارد.