ایسنای علوم پزشکی تهران – پدیده فلج در خواب که در فرهنگ عامه از آن به عنوان «بختک» یاد می‌شود،‌ به نوعی اختلال در خواب است و فرد مبتلا در نتیجه برهم خوردن ساعات خواب و یا داشتن اضطراب و استرس و یا افسردگی به آن گرفتار می‌شود.

یک رواندرمانگر با بیان اینکه پدیده فلج در خواب می تواند کاملا ارثی باشد و با این حال امکان رخ دادن آن برای هر کسی وجود دارد،‌ افزود: فاکتورهایی نظیر بیخوابی، برهم خوردن ساعات خواب در نتیجه سفر به مناطق دور دست و تغییر ساعات کاری احتمال تجربه این امر را در افراد افزایش می دهد.

درمان در منزل یکی از مقالات برتر را مشاهده کنید

سمیرا یزدانی نژاد گفت: احتمال آنکه فردی در طول زندگی فلج خواب را تجربه کرده باشد ۲۵ تا ۵۰ درصد است و در این حالت فرد به اشکال مختلف در انجام حرکات ارادی ناتوان به نظر می آید. برای نمونه ناتوانی در صحبت کردن، حرکت دادن بدن، دست و پا و یا عدم توانایی در گشودن پلک،‌ از علایم گرفتار شدن به پدیده اختلال خواب است.

وی با بیان اینکه حالت فلج در خواب ممکن است چند ثانیه حتی تا چند دقیقه بطول بیانجامد،‌ افزود:‌ این پدیده به عواملی نظیر تنش، آشوب های درونی و حمله در خواب مرتبط است و در جریان آن افراد توانایی خود برای تنظیم چرخه های خواب را از دست می دهند و به صورت تصادفی و غیرمنتظره به خواب می روند.

یزدانی نژاد گفت:‌ این وضعیت ممکن است حین به خواب رفتن یا پس از بیدار شدن از خواب اتفاق افتد و از این رو علائمی از جمله استرس، اضطراب و افسردگی می تواند باعث بروز این اختلال شود. با این وجود نمی توان بطور دقیق چنین فاکتورهایی را تحت کنترل درآورد.

درمانگاه زخم جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران را مشاهده کنید

این روانپزشک افزود: فلج خواب می تواند یکی از علائم چهارگانه اختلال خواب آلودگی شدید روزانه توام با توهمات خواب همراه باشد. گاهی وجود توهمات شنیداری، دیداری، لامسه، احساس خفگی و سنگینی روی قفسه سینه و ترس، مسئول ایجاد این تجربه وحشتناک در بیمار است که مورد حمله قرار است.

وی اظهارداشت: خواب نامنظم و محرومیت از خواب، افزایش استرس و اضطراب، کار شیفتی، تغییرات ناگهانی در سبک یا محیط زندگی، مصرف قرص های خواب آور و آنتی هیستامین ها می تواند احتمال بروز آن را بیشتر کند.

اقدامات درمانی

این روادرمانگر افزود: بهداشت خواب و خواب کافی، تلاش در جهت کنترل اضطراب و پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای خواب آور در این میان بسیار حائز اهمیت است. اگر فرد حرکات سریع چشمی انجام دهد و به دنبال آن پلک ها و سر خود و یا انگشتان دست و پایش را تکان دهد و یا فرد دیگری او را صدا زند یا بدنش را لمس کند، حمله خاتمه می یابد.

وی گفت: جلوگیری از خوابیدن به پشت تا حدودی از بروز فلج در خواب جلوگیری خواهد کرد. تحقیقات نشان داده که احتمال بروز این پدیده در افرادی که به صورت تاق باز می خوابند سه تا چهار برابر بیشتر از سایرین است.

یزدانی نژاد تصریح کرد: اگر فرد درگیر با فلج خواب از خواب بیدار شد و متوجه شد که نمی تواند حرکت کند، کل انرژی خود را بر روی تکان دادن انگشتان پا قرار دهد. زمانی که یکی از ماهیچه های خود را حرکت داد بلافاصله فلج خواب از بین می رود.