به مناسبت روز جهانی آسم

رییس انجمن آسم و آلرژی ایران با بیان اینکه بیماری‌ آسم در کشور ما قابل کنترل شده، به ۱۲ سوال شایع درباره این بیماری پاسخ داد.
به گزارش ایسنا، دکتر مصطفی معین در نشست خبری که به مناسب روز جهانی آسم و آلرژی برگزار شد، گفت: بیست و یکمین همایش سالانه روز جهانی آسم در دهم اردیبهشت ماه سال جاری در شرایطی برگزار می‌شود که آسم به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن تنفسی و یک معضل بهداشتی و درمانی در سطح جهان و ایران مطرح است.
وی افزود: ابتلای بیش از ۳۳۴ میلیون انسان به این بیماری در جهان، به ویژه در گروه سنی کودکان و نوجوانان، هزینه‌های عظیم مستقیم و غیر مستقیم دارو و درمان، افت کیفیت زندگی و ناتوانی بیماران، کاهش بهره‌وری در امور تحصیل و اشتغال کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، تصویری از فرایند خسارت‌بار جهانی این بیماری است. این موضوعات باعث شده که طی دهه‌های اخیر بر پایش تحقیقات بین‌المللی انجام شده، راهبردهای جهانی و برنامه‌های ملی برای کنترل شیوع و بار بیماری‌آسم تدوین شود و دستورالعمل‌های راهنمایی بالینی توسط پزشکان به همراه بیماران به اجرا درآید.
معین یادآور شد: همایش روز جهانی آسم با همکاری انجمن آسم و آلرژی ایران، مرکز تحقیقات آسم و آلرژی، کمیته کشوری آسم و بیماری‌های مزمن تنفسی و اداره بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت برگزار می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: هدف از برگزاری این همایش افزایش سطح آمادگی عمومی و فرهنگ بهداشتی کشور، ارائه آخرین دستاوردهای علمی و پژوهشی و یادآوری اهمیت واولویت آسم و مدیریت و کنترل آن به مسولان نظام سلامت است.
رییس انجمن آسم و آلرژی ایران افزود: باید توجه کرد که طبق پیش‌بینی‌ها تا دو سال دیگر جمعیت مبتلایان به آسم در جهان به ۴۰۰ میلیون نفر می‌رسد که این موضوع بار عظیمی از نظر هزینه‌های دارو و درمان را بر دوش بیماران و کشورها خواهد گذاشت و باعث کاهش و افت کیفت زندگی می‌شود.
معین در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا آسم مسری و واگیردار است، گفت: خیر این بیماری عفونت نیست، بلکه یک بیماری ارثی است که از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه چه عواملی باعث تشدید علائم بیماری آسم می‌شود، ادامه داد: باید توجه کرد که دو دسته عوامل می‌تواند بیماری آسم را تشدید کند. دسته اول عوامل آلرژی‌زا مانند گرده‌های گل و گیاه، قارچ‌ها و کپک‌ها، حشرات برخی سخت پوستان، برخی داروها، غذاها و… است. دسته دوم عوامل تحریک‌کننده‌ای مانند تغییرات آب وهوایی، ‌ گرد و غبار، ریز گرد، ‌ آلاینده‌ها، ‌ دود سیگار و ویروس‌ها هستند که می‌توانند علائم آسم راتشدید کنند.
رییس انجمن آسم و آلرژی ایران در پاسخ به اینکه آیا آسم نوعی بیماری روانی است؟تاکید کرد:‌ خیر آسم به معنی ایجاد التهاب در برخی از اندام‌های بدن است که این التهاب باعث سرفه و خلط و … می‌شود. هرچند که استرس‌ها می‌توانند آسم را تشدید کنند اما خود آسم یک اختلال روانی نیست.
معین درباره اینکه آیا می‌توان آسم را به طور قطعی درمان کرد؟ اظهار داشت: خیر از آنجایی که آسم یک بیماری ارثی است و صدها ژن باعث انتقال آن می‌شوند، نمی‌توان آن را به صورت قطعی درمان کرد. البته طی دو دهه اخیر مکانیسم‌هایی فرا وراثتی مورد بحث پژوهشگران قرار گرفته و بر پایه این مکانیسم‌ها می‌توانیم از پیدایش این بیماری جلوگیری کنیم. یعنی با سالم‌سازی محیط زندگی و سبک زندگی می‌توان از آسم و سایر بیماری‌های غیر واگیر مانند سرطان، سکته و… پیشگیری کرد.
خرافاتی به نام طب سنتی برای درمان آسم
وی در پاسخ به اینکه داروهایی که به عنوان طب سنتی و یا اسلامی برای درمان آسم و آلرژی مطرح می‌شوند، واقعا در درمان این بیماری موثرند؟ بیان کرد: متاسفانه طب سنتی و ایرانی ما هنوز از مبانی علمی و پژوهشی قابل قبولی برخوردار نیست و مورد تایید ما نخواهد بود. انجام برخی اقدامات خرافی مانند دود کردن عنبر نساء، دود اسفند، خوردن خون جوجه تیغی، حجامت و… خرافات است و انجام آنها در کشوری مانند ایران و در آستانه قرن ۲۱ غیر قابل قبول است. این اقدامات نوعی فریبکاری بوده و برای سلامت بیماران خطرناک است.
معین در ادامه در پاسخ به اینکه آیا مصرف اسپری‌ها در آسم، عادت می‌آورد؟ گفت:‌ خیر درمان آسم فرایندی تدریجی و طولانی مدت است؛ به طوری که دارو باید ماه‌ها و گاه سال‌ها تحت نظر پزشک مصرف شود. حال اگر به هر دلیل مصرف دارو به صورت ناقص انجام شود، طبیعی است که علائم بیماری بازمی‌گردد.

وی در پاسخ به اینکه آیا مصرف اسپری‌های کورتون‌دار در بیماری‌آسم خطرناک است؟ یادآور شد: خیر آسم یک بیماری التهابی مزمن است و مصرف اسپری‌های استنشاقی کورتون‌دار برای رفع التهابی است که در راه هوای ریه وجود دارد. از آنجایی که این داروها استنشاقی هستند، به صورت سطحی عمل کرده و مقادیر ناچیزی وارد خون شده و سریع هم دفع می‌شود و بنابراین عوارض آن هم ناچیز است؛ مگر اینکه بیماری به صورت سرخود مقداری زیادی دارو استفاده کند.
رییس انجمن آسم و آلرژی ایران در پاسخ به اینکه مصرف اسپری‌های غیر کورتونی درچه شرایطی است؟ افزود:‌ داروهای غیر کورتونی برای رفع علائم حاد بیماری مصرف می‌شوند، اما اگربیماری استفاده از اسپر ی کورتون‌دار را قطع و فقط از اسپری غیرکورتونی که اصطلاحا سالبوتامول گفته می‌شود، استفاده کند، می‌تواند علائم آسم را تشدید و عوارضی مانند لرزش دست، تپش قلب و… به همراه داشته باشد.
چاقی از عوامل بروز آسم
معین در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا فرد مبتلا به آسم از ورزش کردن منع می‌شود؟ ادامه داد:‌ خیر فعالیت بدنی و ورزش در همه گروه‌های سنی به ویژه در کودکان، ‌ نوجوانان و جوانان ضروری است. ورزش باعث رشد ظرفیت‌های ریوی شده و مقاومت بدن را در برابر عوامل خطر محیطی افزایش می‌دهد. از چاقی نیز پیشگیری می‌کند. باید توجه کرد که چاقی یکی از عوامل بروز آسم است.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا مصرف بوخور سرد و یا گرم در آسم توصیه می‌شود؟ گفت: از نظر علمی تفاوتی بین بخور گرم و سرد وجود ندارد و بیشتر یک استفاده تجاری و تبلیغاتی از این موضوع می‌شود. برخی خانواده‌ها دائما دستگاه بخورشان را روشن نگه می‌دارند، اما این کار نادرست است؛ زیرا باعث افزایش رطوبت منزل و حشراتی مانند سوسک‌ها می‌شوند که از عوامل تشدید کننده آسم هستند. باید توجه کرد که فقط در چند روز اول سرماخوردگی می‌توان از دستگاه بخور استفاده کرد؛ چرا که باعث آسان شدن دفع ترشحات بینی و گلو می‌شود.
معین در پاسخ به اینکه آیا مصرف آنتی بیوتیک، شربت سرفه و آنتی‌هیستامین‌ها در آسم توصیه می‌شود؟ اظهار کرد: بیشترین علت شدت یافتن علائم آسم، سرماخوردگی‌ها هستند که زمینه ویروسی دارند. بنابراین آنتی‌بیوتیک‌ها روی ویروس تاثیر ندارند. درصد کمی از سرماخوردگی‌ها ممکن است تبدیل به عفونت‌های میکروبی شود که اگر پزشک معالج به تشخیص عفونت میکروبی رسید، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند، اما مصرف سرخود در این بیماری‌ها ممنوع است. در عین حال استفاده از شربت سرفه و داروهای سرکوب کننده سرفه در بیماران مبتلا به آسم، ممنوع است. همچنین چنانچه بیمار مبتلا به آسم همزمان از بیماری‌های آلژی رنج می‌برد، می‌توان از آنتی هیستامین استفاده کرد.
وی در پاسخ به اینکه هنگام سرماخوردگی و شدت یافتن علائم سرفه و تنگی نفس چه باید کرد؟ گفت: اولین کار استراحت کردن است. در مرحله دوم نیز مصرف زیاد آب و مایعات و شست‌وشوی بینی با آب و نمک استاندارد توصیه می‌شود. همچنین در صورت بروز تب بالا می‌توان از استامینوفن استفاده کرد و برای سرفه نیز از اسپری سالبوتامول استفاده شود. در صورت ادامه سرفه علاوه بر این اسپری، باید طبق دستورالعمل پزشک میزان داروهای ضد آسم را افزایش داد و در صورت حمله آسمی با اورژانس تماس گرفت.
وی با بیان اینکه برای افراد در معرض خطر مانند کودکان در معرض آسم، بیمارن قلبی و عروقی و… تزریق واکسن آنفلوآنزا قبل از پاییز توصیه می‌شود، افزود:‌ شایعاتی که درباره عوارض این واکسن‌ها گفته می‌شود، فاقد مبنای علمی است.
وی در پایان با بیان اینکه چهره بیماری‌آسم در کشور ما تغییر کرده است، تصریح کرد: در گذشته بیماری‌آسم با حمله‌های شدید همراه بود، اما اکنون با آموزش‌هایی که ارائه شده، اکثر بیماران به صورت سرپایی درمان می‌شوند. همچنین ۵ تا ۱۰ درصد آسم‌ها به درمان مقاومند. اما این موضوع به نظام بهداشت و درمان و آگاهی‌های جامعه بستگی دارد، خوشبختانه در کشور ما آسم‌ها قابل کنترل شده‌اند. باید توجه کرد که در صورتی که آسم کنترل شود، قابل مدیریت خواهد بود و بیمار زندگی طبیعی خواهد داشت، اما اگر آسم را رها کنیم پرمخاطره خواهد بود.